De rechten van verdediging in strafzaken

In de Belgische rechtsorde werd vooralsnog geen rekening gehouden met de uitspraken welke wer-den gewezen door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) te Straatsburg i.v.m. het recht op bijstand van een advocaat voor de verdachte vanaf het prille begin van een strafrechte-lijk onderzoek.

Meerbepaald benadrukte het EHRM in enkele ophefmakende arresten dat een verklaring welke wordt afgelegd door een verdachte ten overstaan van verbalisanten dient te worden geweerd indien niet werd meegedeeld dat deze recht heeft op bijstand van een advocaat.

Deze arresten van eind 2008 en 2009 (E.H.R.M., 27 november 2008 (Salduz/Turkije), http://echr.coe.int; E.H.R.M., 11 december 2008 (Panovits/Cyprus), http://echr.coe.int; E.H.R.M., 13 ok-tober 2009 (Dayanan/Turkije), http://echr.coe.int) lijken thans te worden gevolgd door de Belgische rechters.

Zo wees de 9e kamer van het Antwerpse Hof van Beroep zeer recent een arrest waarin op een be-kentenis van een verdachte m.b.t. zedenfeiten geen acht werd geslagen omwille van het feit dat niet bleek uit het strafdossier dat aan de verdachte was meegedeeld dat hij recht had op de bijstand van een raadsman en deze kon contacteren voorafgaand aan het verhoor door de politie.

In dit arrest van 24 december 2009 veroordeelde het Hof van Beroep de verdachte uiteindelijk toch, omdat uit de overige elementen van het strafdossier genoegzaam was komen vast te staan dat de verdachte zich schuldig had gemaakt aan de feiten.

De sanctie voor de schending van het beginsel is dus volgens het Hof niet het verval van de straf-vordering, doch enkel het weren van de bewuste verklaring.

In navolging van de Europese rechtspraak werd wel benadrukt dat de autoriteiten de actieve ver-plichting hebben om mede te delen dat de verdachte een raadsman kan contacteren. Hij dient hier dus niet zelf om te vragen.

Anderzijds dient te worden opgemerkt dat het recht op bijstand van een advocaat bij het eerste (politie)verhoor nog verre van een verworvenheid is in de Belgische rechtsorde, nu het Hof van Cassatie in een arrest van 29 december 2009 dit recht reeds ontkende, minstens nuanceerde, en ook de Advocaat-generaal in de hogervermelde zaak voor het Hof van Beroep te Antwerpen cassatiebe-roep heeft aangetekend tegen het arrest.