Volgens het Hof van Justitie is de vrijstelling van aansprakelijkheid voorzien in artikel 14 van de e-Commerce richtlijn van toepassing op de beheerder van de elektronische marktplaats wanneer deze geen actieve rol heeft gespeeld in de verkoopaanbiedingen. Een dergelijk ‘actieve rol’ kan evenwel worden afgeleid wanneer de beheerder bijstand verleent die onder meer bestaat in het optimaliseren van de wijze waarop de betrokken aanbiedingen worden getoond of in het bevorderen daarvan.
Op 12 juli 2011 oordeelde het Hof van Justitie over de aansprakelijkheid van ondernemingen die op het internet een elektronische marktplaats beheren waar derden waren en diensten aanbieden en verkopen. De uitspraak kwam er naar aanleiding van een procedure ingeleid door cosmeticaproducent L’Oréal tegen de veilingwebsite eBay.
De beheerder van een elektronische marktplaats voorziet in een ruimte voor derden om er hun waren of diensten aan de man te brengen via het internet. De beheerder van de marktplaats ‘toont’ in principe slechts de aanbiedingen van derden aan potentiële kopers. Tot op heden werden de elektronische marktplaatsen, zoals eBay, Facebook en Marktplaats.nl, dan ook als neutrale tussenpersoon aanzien.
In het geschil tegen eBay, stelt het Hof van Justitie vooreerst vast dat eBay gebruik maakt van de merken van L’Oréal om haar elektronische marktplaats aan te prijzen. eBay heeft immers bij de beheerder van de zoekmachine Google trefwoorden uitgekozen die met de merken van L’Oréal overeenstemmen, om op die manier een advertentielink naar de site www.ebay.co.uk te doen verschijnen, vergezeld van een reclameboodschap over de mogelijkheid de gezochte merkproducten aan te schaffen. eBay treedt op deze manier ontegensprekelijk op als adverteerder. Het Hof besluit dat wanneer de advertentie het de normaal geïnformeerde internetgebruiker moeilijk maakt om te weten of genoemde waren afkomstig zijn van de merkhouder dan wel in tegendeel van een derde, de merkhouder eBay aansprakelijk kan stellen.
Verrassend was evenwel het tweede luik van de uitspraak, waar het Hof zich boog over de ‘neutrale al dan niet actieve’ rol die de beheerder van een elektronische marktplaats speelt, om op deze manier te beoordelen of de beheerder onder de vrijstelling van aansprakelijkheid valt voorzien in artikel 14 e-Commerce Richtlijn.
Ingevolge artikel 14 geldt dat wanneer een als tussenpersoon optredende dienstverlener kennis heeft van onwettige inhoud, en de inhoud niet onmiddellijk verwijdert of voorkomt, de dienstverlenende tussenpersoon mede aansprakelijk is voor de inbreuk (“notice and take-down” principe). Ook wanneer de dienstverlenende tussenpersoon niet op “neutrale wijze” de dienst ter beschikking stelt, maar hieraan actief meewerkt, zal in bepaalde gevallen de aansprakelijk van de tussenpersoon aan de orde zijn. Daarentegen, indien eBay als neutraal dienstverlenende tussenpersoon optreedt, zal deze genieten van de in artikel 14 van de e-Commerce Richtlijn voorziene vrijstelling van aansprakelijkheid. Samengevat voorziet de e-Commerce Richtlijn in een vrijstelling van aansprakelijkheid voor de dienstverlener bij het ontbreken van een actieve rol met een efficiënt “notice-and-take-down” beleid.
Het Hof sprak zich uit over de vraag of de door de beheerder van een elektronische marktplaats geleverde dienst onder de e-Commerce Richtlijn valt en in welke omstandigheden geconcludeerd moet worden dat de beheerder van een elektronische marktplaats “kennis heeft” van de inhoud van de verkoopaanbieding. Het Hof onderzocht met andere woorden wanneer de beheerder zich op de vrijstelling van aansprakelijkheid kan beroepen.
Het Hof stelt vast dat wanneer de beheerder bijstand verleent die er onder meer in bestaat om de wijze waarop de verkoopaanbiedingen worden getoond te optimaliseren of deze aanbiedingen te bevorderen, er moet worden van uitgegaan dat hij geen neutrale positie tussen de betrokken klant/verkoper en de potentiële kopers inneemt. Hij speelt dan een actieve rol waardoor hij kennis van of controle over de gegevens betreffende die offertes heeft gekregen. eBay kan dan niet aanzien worden als een “neutraal” tussenpersoon zonder kennis van de inhoud en kan zich ook niet beroepen op de in de e-Commerce voorziene vrijstelling van aansprakelijkheid.
De beheerder van de marktplaats kan zich ook niet op de vrijstelling beroepen, wanneer hij kennis heeft gehad van feiten of omstandigheden op grond waarvan een behoedzame beheerder de onwettigheid van de betrokken verkoopaanbiedingen had moeten vaststellen en hij ingeval hij deze kennis had, niet prompt heeft gehandeld om de inbreuk te voorkomen of te verwijderen.
Beheerders van de marktplaatsen zullen dus voortaan gemakkelijker aansprakelijk kunnen worden gesteld in geval zij meer doen dan louter hun platform ter beschikking te stellen van het publiek.
