Opdat socialezekerheidsbijdragen zouden verschuldigd zijn op wat een werknemer ontvangt, moeten die ontvangsten loon zijn.
Het arbeidsrecht kent twee verschillende begrippen loon.
In het algemeen is loon, op basis van de definitie van arbeidsovereenkomst, al wat de tegenprestatie is van arbeid.
Voor de toepassing van de wettelijke bepalingen die tot doel hebben de werknemers de maximale beschikking over het loon te verzekeren, hanteert de Loonbeschermingswet een veel ruimer loonbegrip: alles wat geld of een in geld waardeerbaar voordeel is en waarop de werknemer ten laste van zijn werkgever aanspraak kan maken als gevolg van (het bestaan, de uitvoering, de schorsing, de beëindiging enz.) van de arbeidsovereenkomst .
Het is van het laatste, ruime loonbegrip dat moet worden vertrokken om de basis samen te stellen waarop socialezekerheidsbijdragen verschuldigd zijn in de werknemersregeling (zie Sociaal Compendium Socialezekerheidsrecht 2018-2019, nr. 660) .
Het onder vermelde arrest doet uitspraak over de vraag of socialezekerheidsbijdragen verschuldigd zijn op voordelen die een werknemer ontvangt als tegenprestatie van arbeid, maar niet van zijn werkgever, maar van een derde. Men zou kunnen argumenteren dat dergelijke bestanddelen van het loon in de algemene betekenis van het woord niet noodzakelijk loon zijn in de ruimere betekenis die hierboven is vermeld als niet vast staat dat zij ten laste van de werkgever vallen, zoals de socialezekerheidswetgeving vereist.
Welnu, zo redeneert het Hof van Cassatie, het ene impliceert het andere. Als iets de tegenprestatie is van arbeid, dan heeft de werknemer daar per definitie recht op ten laste van de werkgever, ook al valt het voordeel ten laste van een derde. Of, volgens de bewoordingen van het arrest: de verplichting van de werkgever het loon te betalen, is geen onderscheiden bestanddeel van het algemene loonbegrip, maar een noodzakelijk gevolg van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Het is niet verenigbaar met de aard van de arbeidsovereenkomst en het begrip loon aan te nemen dat de werkgever niet verplicht is te betalen wat de tegenprestatie is van de arbeid verricht ter uitvoering van de arbeidsovereenkomst.
Als iets loon is in de zin van tegenprestatie van arbeid, volstaat dat m.a.w. opdat daarop socialezekerheidsbijdragen zouden verschuldigd zijn. Men moet niet nog eens nagaan of de werknemers daarop ook recht hebben ten laste van hun werkgever, zoals het uitgebreidere loonbegrip van de Loonbeschermingswet dat vereist. Dat laatste loonbegrip tast het algemeen loonbegrip niet aan, maar breidt het uit met voordelen die niet de tegenprestatie van arbeid zijn.
Mijn studenten hebben de leer van het Hof van Cassatie over het loonbegrip altijd eerder als hogere filosofie dan wel als recht beschouwd. Maar filosofische stellingen zijn niet noodzakelijk onverenigbaar met het recht. Bovendien is er geld tekort in de sociale zekerheid.
