Drie mannen die illegale streams van “Premier League”-voetbalwedstrijden verkochten aan meer dan 1000 Engelse cafés, clubs, en woningen zijn door het Warwick Crown Court in Engeland veroordeeld tot aanzienlijke gevangenisstraffen. De mannen, die over een periode van tien jaar vijf miljoen pond hadden verdiend door hun illegale streaming-activiteiten, werden veroordeeld tot respectievelijke gevangenisstraffen van meer dan zeven jaar, zes jaar, en drie jaar.
Illegale streaming van Engelse voetbalwedstrijden
De Engelse hoogste voetbalklasse heeft een zeer streng en actief piraterijbeleid. Zo werden er vorig jaar bijna 200.000 illegale wedstrijdstreams opgespoord en verwijderd van verschillende servers. Bovendien werden er 450.000 illegale clips en andere content verwijderd van sociale en digitale mediaoutlets.
Het piraterijbeleid van de Premier League steunt voornamelijk op een gerechtelijk bevel dat zij sinds 2017 voor elk nieuw voetbalseizoen aanvragen bij het High Court of Justice. Dit bevel vereist van Engelse Internet Service Providers (ISP’s) dat zij alle servers die illegale streams hosten blokkeren (‘live blocking injunction’). Dit is een vrij ‘flexibele’ aanpak in die zin dat de lijst van te blokkeren servers elke week kan aangepast worden. De inbreukplegers hebben namelijk de kwalijke gewoonte om frequent van IP adres en domeinnaam te veranderen.
Het is niet de eerste keer dat de operator van een illegale streaming service bestraft wordt met een gevangenisstraf: in juli van 2018 werd een man nog veroordeeld voor een gevangenisstraf van vijf jaar voor gelijkaardige feiten.
Illegale live stream van Belgische voetbalwedstrijden
Ook in België wordt het illegaal streamen van voetbalwedstrijden in de Pro League actief bestreden. De Pro League maakt hierbij toepassing van een algoritme dat ‘Marauder’ heet. Dit systeem, ontwikkeld door het Spaanse LaLiga, spoort illegale video’s en streaming platformen op websites en sociale media op, en probeert deze automatisch te blokkeren.
Daarnaast probeert de Pro League ook in samenwerking met Google en Facebook illegale video’s op YouTube en Facebook snel te laten verwijderen. De Pro League heeft ten slotte ook een eigen “Piracy” werkgroep opgestart.
Voetbalwedstrijden en auteursrecht
Let op: hoewel de term ‘piraterij’ hier vaak gebruikt wordt dient het benadrukt te worden dat, in tegenstelling tot bijvoorbeeld films en series, voetbalwedstrijden in principe niet beschermd zijn door het auteursrecht. Het Hof van Justitie benadrukte dit reeds in 2011, in een eerdere zaak omtrent illegale streams van Premier League wedstrijden. Het stelde: “Een sportwedstrijd kan echter niet worden beschouwd als een intellectuele schepping die kan worden aangemerkt als een werk in de zin van de richtlijn auteursrecht. Dat is in het bijzonder het geval voor voetbalwedstrijden, waarbij spelregels gelden die geen ruimte laten voor creatieve vrijheid in auteursrechtelijke zin. Derhalve kunnen die wedstrijden niet op grond van het auteursrecht worden beschermd. Vaststaat daarenboven dat het Unierecht ook op geen enkele andere intellectuele-eigendomsgrond bescherming biedt.”
Het Hof sluit de deur niet voor een bescherming van sportwedstrijden, maar die bescherming kan blijkbaar geen auteursrechtbescherming zijn. Sportwedstrijden zijn in dit opzicht dus een ‘geval apart’. Het Hof erkent namelijk wel dat sportwedstrijden uniek en oorspronkelijk kunnen zijn, zodat zij eventueel in aanmerking kunnen komen voor een andere, vergelijkbare bescherming (maar die geen auteursrechtbescherming is).
Het Hof van Justitie laat met andere woorden toe dat Europese lidstaten sportwedstrijden en de eigenaars van de uitzendrechten ervan beschermen, en dit op een gelijkaardige manier als waarop zij auteursrechtelijk beschermde werken waarborgen. Dit kan volgens het Hof ofwel door middel van een specifieke nationale regeling, eventueel op grond van intellectuele eigendomsbescherming, ofwel door de erkenning van de bescherming vastgelegd in overeenkomsten gesloten tussen de partijen die over de uitzendrechten van de wedstrijden beschikken en de partijen die deze wedstrijden willen uitzenden.
Er dient ook een onderscheid gemaakt te worden tussen de sportwedstrijd zelf – die in principe niet auteursrechtelijk beschermd is – en de beelden die gemaakt worden van de sportwedstrijd. Er is rechtspraak die stelt dat deze beelden eventueel wel auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn. Dit geldt ook voor commentaren en grafisch uitgewerkte analyses. Zo erkende de Britse High Court of Justice in bovenvermelde zaak van maart 2017 i.v.m. ‘live blocking injunctions’ tegen ISP’s dat de Premier League het auteursrecht bezat op de beelden die gemaakt werden van voetbalwedstrijden. In Nederland erkende de Rechtbank in Den Haag in januari 2018 dat een live uitzending van een voetbalwedstrijd wel degelijk beschermd kan zijn door het auteursrecht, als de makers van de videobeelden voldoende creatieve keuzes maken zoals bijvoorbeeld in de opstelling van de camera’s rond het veld, het volgen van bepaalde speelmomenten, het meebewegen van de camera’s tijdens de wedstrijd, het schakelen tussen de verschillende camera’s, het in- en uitzoomen, het herhalen van bepaalde spelmomenten, het toevoegen van commentaren, enz. We merken in dit verband op dat dit een grijze zone is, en dat dergelijke uitspraken op gespannen voet kunnen staan met de eerdere rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU.
Contracten i.v.m. voetbalrechten
In de praktijk worden de uitzendrechten op voetbalwedstrijden vooral contractueel vastgelegd, waarbij rechtenhouders zoals de Jupiler Pro League, de Premier League en UEFA overeenkomsten sluiten met bedrijven als Proximus, Telenet, en Medialaan. Dit heeft als gevolg dat de straf die staat op het illegaal streamen van sportwedstrijden niet steeds duidelijk is. Los van een strafrechtelijke sanctie kunnen de rechtenhouders natuurlijk ook een schadevergoeding vorderen als gevolg van de illegale streaming-activiteiten. Aangezien het in deze branche vaak om miljoenencontracten gaat, kunnen de schadevergoedingen voor illegale streaming van sportwedstrijden aanzienlijk zijn.
Als u sportwedstrijden uitzendt in uw zaak (horeca) of op groot scherm in open lucht, kan Sabam in principe ook rechten innen voor het gebruik van muziek tijdens de wedstrijd. Daar houdt u dus best rekening mee.
