BESCHERMINGSOMVANG
Het tekeningen- en modellenrecht biedt bescherming aan het uiterlijk van een voortbrengsel. Dit kan zowel tweedimensionale (tekeningen, denk bijvoorbeeld aan de patronen in het behangpapier) als driedimensionale (de vormgeving van smartphones, designfauteuils, schoenen,…) vormen betreffen.
Het uiterlijk van een voortbrengsel kunnen we afleiden uit bepaalde kenmerken zoals de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de eigenschappen van de materialen van het voortbrengsel zelf of de versiering ervan.
Met een recht op een tekening/model kan verhinderd worden dat concurrenten een voorwerp met hetzelfde uiterlijk vervaardigen. Maar het gaat verder: Met het recht kan ook opgetreden worden tegen de invoer, het te koop aanbieden, de verkoop, het te huur aanbieden, de verhuur, de tentoonstelling, de levering of het gebruik van dergelijk product.
BESCHERMINGSGEBIED
De grootte van het beschermingsgebied is afhankelijk van waar de tekening of het model wordt gedeponeerd.
Een Benelux-depot zal bescherming bieden in de gehele Benelux. Momenteel is het nieuwe Benelux-Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom (hierna afgekort als BVIE) de relevante wetgeving. Het beheer van merken, tekeningen en modellen is toevertrouwd aan het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom.
Op Europees niveau bestaat er sinds 1 april 2003 de mogelijkheid om een gemeenschapsmodel aan te vragen. Dergelijk gemeenschapsmodel biedt bescherming in alle landen van de EU.
Daarnaast is het ook mogelijk om op internationaal niveau bescherming te verkrijgen op een tekening of model. Door een enkele aanvraag kan bescherming worden geboden in verschillende landen. Bij het depot geeft je uitdrukkelijk aan voor welke landen je bescherming wenst.
BESCHERMINGSVEREISTEN
Om bescherming te kunnen verkrijgen moet aan twee voorwaarden zijn voldaan. De tekening of het model moet nieuw zijn en getuigen van een eigen karakter.
Een tekening of model wordt als nieuw beschouwd indien er geen identieke tekening of identiek model voor het publiek beschikbaar is gesteld vóór de datum van depot of vóór de datum van voorrang1. Tekeningen of modellen zijn ook identiek indien ze slechts in kleine details verschillen. De nieuwheid van een tekening/model kan voortvloeien uit een combinatie van reeds gekende tot het publiek domein behorende elementen, waarbij het geheel nieuwheid vertoont.
Een tekening of een model wordt geacht een eigen karakter te hebben indien de algemene indruk die deze tekening of dit model bij de geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker wordt gewekt door tekeningen of modellen die voor het publiek reeds beschikbaar zijn gesteld. De gebruiker mag dus als het ware geen déjà-vu krijgen.
Let wel! De beschermingsomvang van een modelinschrijving heeft alleen betrekking op de uiterlijke vormgeving. Niet-zichtbare onderdelen bij normaal gebruik zijn van modelbescherming uitgesloten.
VERKRIJGING VAN HET RECHT
In de Benelux kan men een bescherming op een tekening of model verkrijgen door de eenvoudige inschrijving van een depot.
Voor het deponeren van een tekening of model dient slechts een formulier te worden ingevuld. Een modelformulier is beschikbaar op de website van het BBIE. Naast identificatiegegevens van de deposant dient dit formulier volgende informatie te bevatten:
- afbeeldingen van het desbetreffende voortbrengsel
- een omschrijving van het voortbrengsel
- een omschrijving van de kleuren
Vooral het correct weergeven van de afbeeldingen is van uiterst belang. De bescherming zal immers gegeven worden op basis van de afbeeldingen en niet op het model zoals het in haar tastbare vorm bestaat. Voldoende afbeeldingen vanuit verschillende gezichtspunten zijn bijgevolg dan ook een absolute must.
Indien dit formulier volledig en duidelijk is ingevuld – en de tekening of model niet in strijd is met de openbare orde of de goede zeden – zal het model worden ingeschreven in het Benelux-register. Let er wel op dat bijkomend nog depottaksen zullen moeten worden betaald.
Het BIEE zal verder geen nader onderzoek doen of daadwerkelijk aan de vereisten van nieuwheid en eigen karakter is voldaan. Het is daarom van uiterst belang dat u uzelf ervan vergewist dat uw model/tekening nieuw is en getuigt van een eigen karkater. Indien dit immers niet het geval is zal het nadien immers kunnen worden vernietigd. Voor niets jezelf in de kosten gejaagd!
Een gemeenschapsmodel wordt aangevraagd bij het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (BHIM) of via een nationaal bureau in één van de lidstaten. Het BHIM toetst of de aanvraag aan alle vormvereisten voldoet en gaat dan over tot de inschrijving van het depot. Alle ingeschreven gemeenschapsmodellen worden opgenomen in het “Community Designs Bulletin”.
Binnen de EU is er echter ook nog een tweede soort verkrijging van een model: ‘het niet-geregistreerde gemeenschapsmodel’. Dit verkrijgt men automatisch door de tekening of het model louter voor het eerst binnen de
Gemeenschap aan het publiek beschikbaar te stellen. Voordeel is dat geen inschrijvingstaksen moeten worden betaald. Nadeel is de kortere beschermingsduur en het feit dat men enkel kan optreden tegen pure namaak (slaafse nabootsing). Bovendien is het moeilijk om te bewijzen dat het product daadwerkelijk voor het eerst binnen de Gemeenschap aan het publiek beschikbaar is gesteld en er effectief bescherming voorhanden is.
BESCHERMINGSDUUR EN VERNIEUWING
Benelux- en Gemeenschapsmodellen genieten een geldigheidsduur van 5 jaren, te rekenen van de datum van het depot. De inschrijving kan voor 4 achtereenvolgende termijnen van 5 jaren worden vernieuwd tot een maximale geldigheidsduur van 25 jaar.
Het niet-geregistreerde gemeenschapsmodel geniet slechts een bescherming van 3 jaar, te rekenen vanaf de datum waarop het model voor het eerst binnen de Gemeenschap aan het publiek beschikbaar is gesteld.
EEN VOORZICHTIG PERSOON IS ER TWEE WAARD
Hoewel het verkrijgen van een model of tekening niet de meeste kosten met zich meebrengt is het verstandig op voorhand advies in te winnen bij het deponeren van een aanvraag.
Vanuit economisch oogpunt dient men zich op voorhand immers te beraadslagen of bescherming op Benelux-niveau voldoet of bescherming daarbuiten misschien aangewezen is.
Verder dient er gebrainstormd te worden over de wijze waarop de afbeeldingen en de beschrijvingen van het voortbrengsel in het depotformulier worden aangebracht. Ook andere vragen zoals ‘Kan best een eenvoudig of meervoudig model worden geregistreerd?’ dienen op voorhand beantwoord te worden.
Ten laatste is een ‘vooronderzoek’ naar reeds gedeponeerde modellen of tekeningen onontbeerlijk. Er kan immers gecheckt te worden of aan de vereisten van nieuwheid en individueel karakter is voldaan om zo latere problemen een stap voor te zijn.
Heeft U nog vragen over regelgeving aangaande tekeningen en modellen, auteursrechten, octrooien, enz., of wenst U een advies in een concrete situatie, of bent U op zoek naar bijstand bij het opstellen van uw overeenkomsten die betrekking hebben op de overdracht van intellectuele eigendomsrechten? Aarzel dan niet om onze specialisten te contacteren.
Wij verwijzen ook naar onze nieuwsbrief over
- Handhaving van het auteursrecht
- Auteursrechten m.b.t. softwarecomputerprogramma’s zoals ontwikkeld door werknemers en bestuurders
- Cybersquatting
- Aftrek van octrooi-inkomsten
- Beschermingsmogelijkheden tekeningen en modellen
- Rechten verbonden aan het auteursrecht
- Volgrecht in het auteursrecht
- Beschermde werken onder het auteursrecht
- Samenloop tussen het tekeningen- en modellenrecht en het auteursrecht
- Rechten van de houder van een Benelux-model
- De procedure tot het verkrijgen van een octrooi
- Beschermde werken onder het merkenrecht.
Wij staan graag ter uwer beschikking.
----
1 Het recht van voorrang betekent dat u na een eerste depot in een land, dat lid is van het Verdrag van Parijs, over een periode van 6 maanden beschikt om (zonder verlies van uw rechten) ook in andere landen bescherming voor hetzelfde model/tekening kunt aanvragen.
