Als een onderneming failliet verklaard wordt, kan de bestuurder van een BVBA, CVBA of een NV aansprakelijk worden gesteld voor een al dan niet volledig aandeel van de schulden, ondanks de in principe beperkte aansprakelijkheid eigen aan deze vennootschapsvormen. Daarvoor moet wel bewezen worden dat je als bestuurder een kennelijk grove fout hebt begaan die heeft bijgedragen tot het faillissement.
De artikels 530, 409 en 265 W. Venn. regelen deze aansprakelijkheid. De schuldeiser heeft hierdoor een extra middel/vordering in handen, Ingeval zijn schuldvordering lastens een gefailleerde dreigt verloren te gaan wegens ontoereikend of gebrek aan actief.
Voor de BVBA en de CVBA wordt de werking van deze vordering uitgesloten voor vennootschappen met een gemiddelde omzet van minder dan € 1.620.000 en een balanstotaal van minder dan € 1.370.000.
De vordering kan worden ingesteld door de curator of door de benadeelde schuldeiser. Deze laatste moet dan wel de curator hiervan op de hoogte brengen.
In dat laatste geval is het bedrag dat wordt toegekend door de rechter beperkt tot het nadeel geleden door de schuldeisers die de vordering hebben ingesteld.
De bestuurders kunnen door de rechter al dan niet hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld voor het geheel of een gedeelte van de schulden van de vennootschaap tot het beloop van het tekort.
Ook de gewezen bestuurders en alle andere personen die ten aanzien van de zaken van de vennootschap werkelijke bestuursbevoegdheid hebben gehad kunnen hun aansprakelijkheid niet ontlopen. De rechter beschikt over een discretionaire bevoegdheid om deze aansprakelijkheid te beoordelen. De verschillende bestuurders kunnen dus verschillende veroordelingen krijgen naargelang hun fouten en eventueel hun vermogensstand.
Om de vordering te kunnen instellen is vereist dat bij het faillissement van de vennootschap de schulden de baten overtreffen.
Bijkomende voorwaarde is wel dat komt vast te staan dat een door de bestuurders begane, kennelijk grover fout heeft bijgedragen tot het faillissement. De fout wordt aldus niet vermoed maar moet worden bewezen. Deze fout kan licht of zwaar zijn. Ook het grove karakter van de fout moet kennelijk zijn, het mag niet gaan om een kleinigheid.
De essentie is het al dan niet vaststaan van een kennelijk grove fout. Het is een onvergefelijke fout die een normaal en voorzichtig bestuurder in dezelfde omstandigheden niet zou hebben begaan, de bestuurder had er zich van bewust moeten zijn dat deze fout zou bijdragen tot het faillissement. Het moet gaan om een ernstige inbreuk op het normaal beheer van de vennootschapsbelangen.
De rechter kan heel veel fouten aanmerken als een grove fout: ernstige en georganiseerde fiscale fraude, een actieve daad of het verzuim, een gewone bestuursfout, onkunde, desinteresse, verduisteren van ontvangsten,opmaken van valse balansen..
Deze fout moet ook hebben bijgedragen aan het faillissement. Er moet een sterk verzwakt causaal verband kunnen aangetoond worden. Het is niet vereist dat de fout de rechtstreekse of enige oorzaak van de schade is, dat zij ertoe heeft bijgedragen is voldoende.
Een gefailleerde kan ook strafrechtelijk aansprakelijk gesteld worden.
Er bestaan namelijk een aantal misdrijven die specifiek verband houden met het faillissement (artikels 489, 489bis-ter Strafwetboek) zoals ongeoorloofde vrijgevigheid, roekeloze transacties om het faillissement uit te stellen, valse voorstelling van de cijfers, geen verklaring voor verdwenen actief, bevoordeling van bepaalde schuldeiser, het niet neerleggen van de boeken, vernielingen, ontdraging van activa en misbruik van vennootschapsgoederen.
Uit de strafbaarheid voor deze feiten volgt de aansprakelijkheid ten aanzien van de burgerlijke partij.
Opgepast, het is niet omdat de bestuurder niet aansprakelijk gesteld zou kunnen worden op basis van bovenstaande specifieke aansprakelijkheidsgronden, dat hij uiteraard voor dezelfde feiten niet zou aansprakelijk kunnen worden gesteld op grond van de gewone bestuurdersaansprakelijkheid, waarvoor uiteraard andere bewijzen moeten geleverd worden. De potentiële bestuurdersaansprakelijkheid is immers bijzonder ruim.
Heeft U nog vragen over regelgeving aangaande bestuurdersaansprakelijkheid of wenst U een advies in een concrete situatie, of bent U op zoek naar bijstand bij het opstellen van uw overeenkomsten die betrekking hebben op bestuurdersmandaten? Aarzel dan niet om onze specialisten te contacteren.
Wij verwijzen ook naar onze nieuwsbrief over bestuurdersaansprakelijkheid.
Wij staan graag ter uwer beschikking.
