Op vrijdag 23 februari 2018 heeft de Vlaamse Regering een akkoord bereikt over de hervorming van de erfbelasting. Er zijn nog geen ontwerpteksten van nieuwe wetgeving. Bij de inhoud van deze nieuwsbrief wordt bijgevolg voorbehoud gemaakt. De hervorming zou in werking moeten treden op 1 september 2018, samen met het nieuwe erfrecht.
In lijn met het hervormde erfrecht dat de erflater een grotere vrijheid inzake beschikking verleent, worden de tarieven voor anderen dan verwanten verlaagd.
De opzet is voorts om de langstlevende partner meer belastingvrij te laten erven.
Ook de erfenissprong (‘generatiesprong’) krijgt de nodige aandacht, zoals in het nieuwe erfrecht.
Wat verandert er voor wie?
1. Partners
Conform de huidige erfbelasting, kunnen partners de gezinswoning met een volledige vrijstelling erven. Onder partners worden begrepen de langstlevende echtgenoot, de langstlevende wettelijk samenwonende alsook de langstlevende feitelijk samenwonende.
Overeenkomstig de huidige erfbelasting, moeten de partners erfbelasting betalen tot 27%. De tarieven blijven voor de partners onveranderd.
Schijven Partners en (klein)kinderen in %
€ 0 – € 50.000 3%
€ 50.000 – € 250.000 9%
> € 250.000 27%
Het akkoord voorziet voor de partners een vrijstelling van 50.000 EUR op de geërfde roerende goederen. De vraag is of de vrijstelling betrekking zal hebben op de laagste schijf of op de hoogste. Kan er met andere woorden worden bespaard op het tarief van 27%?
2. Kinderen
Voor kinderen jonger dan 21 jaar die volle wees (verlies van beide ouders) worden, voorziet het akkoord in een dubbele vrijstelling:
Een vrijstelling tot 75.000 EUR; en
Een vrijstelling van hun erfdeel in de gezinswoning.
Ook hier kan de vraag gesteld worden op welke schijf de vrijstelling tot 75.000 EUR betrekking heeft. Ook is nog niet zeker op welk deel van de nalatenschap deze 75.000 EUR zal slaan: enkel op het roerend erfdeel, het onroerend erfdeel of op beide?
3. Broers en zussen
In de categorie van de broers en zussen worden de schijven en de tarieven aangepast.
De huidige eerste schijf van 75.000 EUR wordt verlaagd tot een bedrag van 35.000 EUR dat aan 25% zal worden belast in plaats van de huidige 30%.
Het hoogste tarief van 65% zal verdwijnen alsook de bijhorende schijf van ‘meer dan 125.000 EUR’. Het gedeelte boven de 75.000 EUR zal worden belast aan 55%.
Broers en zussen blijven zoals voorheen individueel belast.
Huidige situatie:
Schijven Broers en zussen in %
€ 0 – € 75.000 30%
€ 75.000 – € 125.000 55%
> € 125.000 65%
Situatie vanaf 1 september 2018:
Schijven Broers en zussen in %
€ 0 – € 35.000 25%
€ 35.000 – € 75.000 30%
> € 75.000 55%
4. Alle anderen
Ook voor de categorie ‘alle anderen’ (niet-verwanten) worden de schijven en de tarieven aangepast.
De huidige eerste schijf van 75.000 EUR wordt verlaagd tot een bedrag van 35.000 EUR dat aan 25% wordt belast in plaats van de huidige 45%.
Ook hier zal het dure tarief van 65% verdwijnen alsook de bijhorende schijf van ‘meer dan 125.000 EUR’. Het gedeelte boven de 75.000 EUR zal voortaan worden belast aan 55%.
In tegenstelling tot de broers en zussen, worden de niet-verwanten globaal belast. Wanneer bijvoorbeeld twee neven ieder 35.000 EUR erven, zullen zij over de helft van hun deel 45% erfbelasting betalen. Een neef of vriend fiscaal gunstig laten erven, zal enkel mogelijk worden voor beperkte nalatenschappen, mits er geen anderen erven in dezelfde categorie.
Huidige situatie:
Schijven Alle anderen in %
€ 0 – € 75.000 45%
€ 75.000 – € 125.000 55%
> € 125.000 65%
Situatie vanaf 1 september 2018:
Schijven Alle anderen in %
€ 0 – € 35.000 25%
€ 35.000 – € 75.000 45%
> € 75.000 55%
5. De gedeeltelijke erfenissprong
De erfenissprong is de techniek waarbij het kleinkind van de erflater erft. Bij de vererving wordt een generatie overgeslagen (daarom ook wel ‘generatiesprong’ genoemd). Dit is in principe de beslissing van het kind van de erflater en niet de beslissing van de erflater zelf. Zo kan een enige zoon die op zijn vijftigste 1 miljoen EUR erft van zijn vader beslissen om zijn erfenis door te geven aan zijn vier kinderen. Als de enige zoon de erfenis niet zou doorgeven, moet hij 222.000 EUR erfbelasting betalen (zie tabel onder punt 1)
Eind vorig jaar werd een wet gestemd waarin is vastgesteld dat de Vlaamse belastingadministratie dergelijke erfenissprong moet respecteren. Hierdoor is de techniek ook op fiscaal vlak interessant geworden. De erfbelasting moet worden berekend in lijn met de erfenissprong. Dit betekent in het voorbeeld dat er vier erfdelen zijn. Indien grootvader 1 miljoen EUR heeft nagelaten, dan zal door de beslissing van de zoon om zijn vier kinderen te laten erven voor de volledige erfenis het 27%-tarief worden vermeden. Er zijn fiscaal vier erfdelen van 250.000 EUR. De kinderen betalen elk 19.500 EUR erfbelasting of samen 78.000 EUR. Door de erfenissprong wordt 144.000 EUR bespaard.
Vandaag is het nog een ‘alles of niets-verhaal’ voor het verwerpende kind waarbij hij/ zij alle erfaanspraken verliest in de nalatenschap van zijn/ haar ouder ten voordele van zijn/ haar eigen kinderen. De hervorming van de erfbelasting voorziet in een gedeeltelijke erfenissprong. Hierbij zou de ouder (kind van de erflater) een deel van de erfenis kunnen behouden en een deel kunnen laten doorgaan naar zijn/ haar kinderen, zonder nadelig fiscaal gevolg. Voor die kosteloze gedeeltelijke erfenissprong krijgen ouders een jaar de tijd.
Veel is nog niet duidelijk. Mogelijk leidt de gedeeltelijke erfenissprong tot een fiscaal voordeel. Wij hernemen het voorbeeld hierboven. De erflater laat 1 miljoen EUR na aan zijn zoon, waarvan deze laatste 250.000 EUR (1/4) behoudt (hij betaalt 19.500 EUR erfbelasting) en 750.000 EUR (3/4) doorgeeft aan zijn vier kinderen. Elk (klein)kind (kind van de zoon) ontvangt 187.500 EUR en betaalt 13.875 EUR erfbelasting. Zoon en kinderen betalen samen 75.000 EUR erfbelasting (19.500 EUR + (4 x 13.875 EUR)). Door de gedeeltelijke erfenissprong zou 3.000 EUR worden bespaard. Vraag is of een gedeeltelijke verwerping naar civielrechtelijke maatstaven mogelijk is. Is dit geen schenking, met alle bijhorende civiele en fiscale gevolgen?
