De strijd tegen klimaatverandering is voor Ursula von der Leyen, de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, topprioriteit. Haar zogenaamde European Green Deal bevat onder meer de volgende beleidsopties:
- ambitieuzere emissiedoelstellingen tegen 2030 (-50%);
- de invoering van een CO² douanetaks voor vervuilende buitenlandse bedrijven en hervorming van het Europese ETS-systeem;
- oprichten van het Just Transition Fund;
- het stimuleren van klimaatvriendelijke en duurzame investeringen door de Europese Investeringsbank.
European Green Deal
Op 27 november 2019 keurde de plenaire vergadering van het Europese Parlement met een grote meerderheid de nieuwe Europese Commissie goed. Tijdens haar speech maakte Commissievoorzitter Ursula von der Leyen duidelijk dat het bestrijden van klimaatverandering één van de prioriteiten zal zijn van de nieuwe Commissie. Daarbij werd een zogenaamde "European Green Deal" aangekondigd. De grote contouren ervan zijn bekend en waren reeds neergelegd in de Political Guidelines 2019-2024. Verwacht wordt dat de European Green Deal de volgende maanden concreet vorm gaat krijgen. In deze blog worden de belangrijkste initiatieven kort toegelicht.
Ambitieuzere 2030 emissiedoelstellingen
Von der Leyen wil van Europa het eerste klimaatneutrale continent maken. Ambitieuzere emissiedoelstellingen moeten daartoe bijdragen. De CO²-uitstoot moet tegen 2030 met minstens 50 % verminderen in vergelijking met het niveau in 1990, hetgeen aanzienlijk meer is dan de 40%-doelstelling die thans geldt voor 2030. Bovendien zal de mogelijkheid worden onderzocht om de 2030-doelstelling op een "verantwoorde manier" te verhogen naar 55 %.
Belasten van CO²- en emissies
De Commissie wil op korte termijn een importbelasting heffen voor vervuilende buitenlandse bedrijven. De bedoeling is om Europese bedrijven te beschermen die investeren in een groenere bedrijfsvoering en duurzaamheid. Deze belasting zal dienen te beantwoorden aan de regels van de Wereldhandelsorganisatie en zal in eerste instantie worden uitgerold voor bepaalde industrieën. ArcelorMittal noemende een dergelijke CO²-importbelasting reeds "effectief en eerlijk" en "het beste antwoord op klimaatverandering".
Bovendien zal ook het Europese ETS-systeem worden hervormend, zodat ook de maritieme - en luchtvaartindustrie alsook de auto -en bouwsector eronder vallen.
Just Transition Fund
Verschillende, voornamelijk Oost-Europese landen hebben in het verleden reeds te kennen gegeven dat ze bijkomende financiële hulp nodig hebben bij de energietransitie. De Commissie wil daarop een antwoord bieden met het zogenaamde Just Transition Fund. Het fonds moet regio's die sterk afhangen van fossiele brandstoppen toelaten om de energietransitie naar een groene industrie en - energiebronnen te maken. Er is nog geen zicht op de middelen van het fonds, maar verwacht wordt dat het ettelijke miljarden euro's zal bedragen.
Klimaatvriendelijk investeringsbeleid
De Europese Investeringsbank ("EIB") besliste op 15 November jl. om vanaf 2022 geen fossiele energie meer te financieren (zie https://www.eib.org/en/press/all/2019-313-eu-bank-launches-ambitious-new-climate-strategy-and-energy-lending-policy.htm). Tussen 2020 en 2030 zal de EIB rond 1.000 miljard EUR investeren in projecten die bijdragen tot een beter klimaat en een duurzamer energieverbruik. Daartoe zal een "Duurzaam Europees Investeringsplan" worden opgemaakt. Vanaf 2025 zou 50% van de investeringsmiddelen gaan naar klimaatgerelateerde projecten, ten opzichte van 28% vandaag. Vanaf 2021 zal de EIB alle financiële activiteiten in lijn brengen met de doelstellingen van het Klimaatakkoord (Parijs, 2015). DE EIB zal daarbij fungeren als de "Europese Klimaatbank".
Evaluatie
De doelstellingen van de nieuwe Europese Commissie zijn ambitieus, maar noodzakelijk in het licht van de inspanningen die nog geleverd moeten worden om de opwarming van de aarde onder de 2% te houden. De Europese Commissie heeft alvast de ambitie om van Europa een voorloper te maken. Klimaatacties zullen geld kosten, maar ook belangrijke voordelen opleveren voor mens en milieu, naast het creëren van economische groei en werk. De grote lijnen van de European Green Deal zullen de komende maanden in beleid en vervolgens in maatregelen worden omgezet. Van belang is alvast dat de klimaathandicap van de Europese industrie zal worden gemilderd door CO²-invoerheffingen en daarbij kan worden gerekend op de geldbazooka van de Europese Investeringsbank. Het komt er voor de Europese industrie nu op aan om de ontwikkelingen goed op te volgen en in haar business decisions tijdig te anticiperen op de transitie die er zit aan te komen.
Guan Schaiko
guan.schaiko@stibbe.com
