Er werd van alles geschreven in de pers over de belasting die vanaf 1 januari 2012 van toepassing wordt op de omzetting van effecten aan toonder.
Deze memo heeft tot doel niet alleen de draagwijdte van deze belasting te bepalen, zoals door het wetsontwerp overwogen wordt, maar ook de praktische middelen ter ontwijking daarvan op een rijtje te zetten.
Vooreerst dient de aandacht gevestigd te worden op het feit dat deze belasting niet alleen op de aandelen aan toonder van toepassing zal zijn, maar eveneens op andere effecten aan toonder, zoals winstbewijzen, obligaties, inschrijvingsrechten of andere certificaten die door vennootschappen naar Belgisch recht, overeenkomstig het Wetboek van vennootschappen, uitgegeven worden.
Volgens het wetsontwerp zal deze belasting 1% van de waarde van de betrokken effecten bedragen voor de omzettingen die plaatsvinden in de loop van het jaar 2012 en 2% voor de omzettingen die plaatsvinden in de loop van het jaar 2013; over wat zal gebeuren voor de omzettingen die van rechtswege zullen plaatsvinden bij gebreke aan vrijwillige omzetting uiterlijk op 31 december 2013, wordt door het wetsontwerp met geen woord gerept.
De belasting zal moeten worden betaald, hetzij door de professionele tussenpersonen (bij omzettingen in gedematerialiseerde effecten), hetzij door de uitgevende vennootschappen (bij omzettingen in effecten op naam) en dit, uiterlijk op de laatste werkdag van de maand die volgt op de datum waarop de neerlegging plaatsvond.
De auteurs van het amendement dat betrekking heeft op de bedoelde belasting bepalen in de verantwoording van de tekst dat om de berekening van de belastbare basis van de belasting te vergemakkelijken, de waarde van de effecten in de meest voorkomende gevallen, hetzij voor de ter beurs genoteerde effecten, forfaitair vastgesteld zal worden, terwijl in de andere gevallen, de belastbare basis door de venale waarde zal worden bepaald.
Gelet op het naderende einde van het jaar 2011 werden alle notarissen van het land letterlijk overstroomd met verzoeken om in allerijl bijzondere algemene vergaderingen van vennootschappen te houden met als doel de statutaire bepaling te wijzigen die betrekking heeft op de aard van de uitgegeven effecten, in het bijzonder wanneer de statuten bepalen dat de aandelen aan toonder zijn.
De vraag dringt zich echter op of een voorafgaande statutenwijziging eigenlijk wel noodzakelijk is.
Dit is ongetwijfeld het geval wanneer de vennootschap de omzetting in gedematerialiseerde effecten wenst toe te laten. De vigerende wetsbepalingen voorzien inderdaad uitdrukkelijk dat in dergelijk geval, de vennootschap haar statuten moet wijzigen; tot 31 december 2013 kan deze wijziging uitzonderlijkerwijze door het bestuursorgaan in plaats van de algemene vergadering besloten worden, voor zover deze beslissing het voorwerp uitmaakt van een authentieke akte.
In de praktijk, wegens de termijnen die nodig zijn om de procedure na te leven, kan een omzetting in gedematerialiseerde effecten onmogelijk uitgevoerd worden voor het einde van dit jaar en kan alleen de omzetting in effecten op naam overwogen worden in de heel korte tijdspanne tot 2012.
Wij zijn de mening toegedaan dat de omzetting in effecten op naam geen voorafgaande statutenwijziging van de vennootschap impliceert. Het Wetboek van vennootschappen voorziet immers uitdrukkelijk dat de eigenaars van effecten aan toonder te allen tijde kunnen vragen dat deze op hun kosten worden omgezet in effecten op naam, zonder dat een statutaire machtiging hiervoor nodig zou zijn, terwijl de wet van 14 december 2005 de uitgevende vennootschap opdringt de inschrijving in de registers uit te voeren binnen de vijf werkdagen vanaf de aanvraag tot omzetting.
Aan al diegenen die tot hun ontgoocheling geen afspraak hebben bekomen bij hun notaris vóór het einde van het jaar en die zich al tot betaling van de belasting voorbereiden, stellen we als volgt te werk te gaan:
- Stappen te ondernemen door de eigenaar van de effecten:
- versturen van een aangetekend schrijven aan de vennootschap met verzoek tot omzetting in effecten op naam en aankondiging van het neerleggen van de effecten aan toonder op de maatschappelijke zetel binnen de 24 uur;
- neerlegging op de maatschappelijke zetel van een eensluidend verklaard afschrift van het verzoek tot omzetting, evenals de effecten waarvan de omzetting verzocht wordt, tegen een ontvangstbewijs;
- Stappen te ondernemen door de uitgevende vennootschap (verplicht vóór 1 januari 2012):
- vernietiging van de effecten aan toonder (in voorkomend geval door een vennootschap die een vernietigingsattest kan uitreiken) en inschrijving van de effecten in een register van effecten op naam;
- versturen van een aangetekend schrijven aan de overhandigende aandeelhouder, waardoor de vernietiging van de effecten aan toonder en de gerealiseerde omzetting bevestigt wordt (in voorkomend geval, samen met een kopie van het vernietigingsattest).
Laat ons uiteindelijk duidelijk maken dat vooraleer de omzetting van effecten aan toonder te verzoeken om aan de betaling van de nieuwe taks te ontsnappen, de eigenaar van bedoelde effecten zich zal moeten vergewissen dat dit verzoek hem niet blootstelt aan het risico om een veel hogere fiscale kost te dragen dan de taks zelf, indien hij de datum waarop hij bedoelde effecten verworven heeft of de oorsprong van de fondsen die hiertoe aangewend werden niet kan rechtvaardigen.
De advocaten van het departement “corporate & taks” van KOAN zijn uiteraard te uwer beschikking om u bij te staan in de te ondernemen stappen en/of u alle bijkomende inlichtingen dienaangaande te verschaffen.
