Op 14 september 2011 werd de Wet van 28 juli 2011 (1) (hierna “de Wet”) gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, op grond waarvan vrouwen een gegarandeerde minimale vertegenwoordiging in de raad van bestuur hebben.
1. Toepassingsgebied
De nieuwe Wet is van toepassing op de vennootschappen waarvan de effecten zijn toegelaten tot de verhandeling op een in artikel 4 bedoelde gereglementeerde markt (2) (hierna de “genoteerde ondernemingen”), op sommige economische overheidsbedrijven (3) en op de Nationale Loterij.
In deze newsflash zal enkel ingegaan worden op de nieuwe regeling voor de genoteerde ondernemingen. De bepalingen voor sommige economische overheidsbedrijven en de Nationale Loterij zijn evenwel gelijklopend.
2. Gegarandeerde vertegenwoordiging van vrouwen in de raad van bestuur
Door de Wet wordt een nieuw artikel 518bis ingevoegd in het Wetboek van Vennootschappen. Dit artikel bepaalt dat ten minste één derde van de leden van de raad van bestuur van het ander geslacht moet zijn dan de overige leden. Voor de toepassing van deze bepaling wordt het vereiste mimimumaantal van die leden van een ander geslacht afgerond naar het dichtstbijzijnde gehele getal. Dit betekent concreet dat, indien er 10 leden zijn, er minstens 3 (3,33) leden van het andere geslacht moeten zijn en wanneer er 11 leden zijn, moeten minstens 4 (3,66) leden van het andere geslacht zijn.
Artikel 518bis (4) W.Venn. voorziet ook sancties voor de overige leden van de raad van bestuur respectievelijk de eerstvolgende benoemde bestuurder, wanneer niet is voldaan aan het nieuw wettelijk bepaalde quotum.
Een eerste sanctie betreft de schorsing van de voordelen, financieel of andere, van de bestuurders. Indien het aantal bestuurders van het ander geslacht kleiner is dan het bepaalde minimum, dan moet de eerstvolgende algemene vergadering een raad van bestuur samenstellen met naleving van het wettelijke quotum. Indien dit niet gebeurt, dan wordt elk voordeel, financieel of ander, van de bestuurders, ontvangen in het kader van de uitoefening van hun bestuurdersmandaat, geschorst (5). De voordelen worden opnieuw toegekend op het ogenblik dat de raad van bestuur conform het nieuw wettelijk bepaalde quotum is samengesteld. Volgens de parlementaire voorbereidingen betekent dit dat geen enkel voordeel wordt toegekend in de periode tijdens welke de samenstelling van de raad van bestuur niet conform is aan deze wet en dat na deze periode deze voordelen evenmin retroactief worden toegekend.
Deze bepaling is een incentive voor de leden van de raad van bestuur om een algemene vergadering bijeen te roepen wanneer niet of niet langer voldaan is aan het quotum, en om daarbij voldoende bekwame kandidaten van het ander geslacht voor te stellen, zodat één van hen effectief wordt benoemd door de algemene vergadering.
Een tweede sanctie voorziet in de nietigheid van de benoeming van de eerstvolgende bestuurder. Wanneer het minimumaantal bestuurders van het ander geslacht niet is bereikt, dan dient de eerstvolgende bestuurder die wordt benoemd van dat geslacht te zijn. De benoeming is nietig bij niet naleving van deze wettelijke verplichting (6). Dezelfde regel geldt eveneens indien een benoeming ertoe zou leiden dat het aantal bestuurders van het ander geslacht daalt onder het vereiste minimumquotum.
Voornoemde sanctie zou tot gevolg hebben dat men een bekwame bestuurder niet zou kunnen herbenoemen, omdat men eerst een bestuurder van het andere geslacht moet benoemen. Immers, bij niet naleving van het vereiste quotum zal de benoeming van de bestuurder nietig zijn met alle gevolgen van dien. Veiligheidshalve kan men steeds één bestuurder meer benoemen van het andere geslacht dan wettelijk voorzien.
Het nieuwe artikel 518bis (7), W.Venn. bepaalt verder dat voor de nieuw toegelaten genoteerde ondernemingen, bovenstaande verplichtingen slechts moeten worden nageleefd vanaf de eerste dag van het zesde boekjaar dat aanvangt na deze toelating.
3. Vermelding in het jaarverslag
De Wet van 28 juli 2011 wijzigt eveneens artikel 96, § 2, W.Venn. dat handelt over de informatie die moet worden opgenomen in de verklaring inzake deugdelijk bestuur, dat voor genoteerde ondernemingen een specifiek onderdeel vormt van het jaarverslag. Artikel 96, §2, 6° W.Venn. voorziet dat in het jaarverslag een overzicht moet worden opgenomen van de ondernomen inspanningen om er voor te zorgen dat ten minste een derde van de leden van de raad van bestuur van het ander geslacht is dan dat van de overige leden.
4. Inwerkingtreding
Voor de genoteerde bedrijven met een boekjaar eindigend op 31 december, zal de verplichting inzake het minimumquotum in werking treden vanaf 1 januari 2017. Wanneer het boekjaar wordt afgesloten op 30 juni wordt dit vanaf 1 juli 2017.
Dezelfde termijn geldt voor de sanctie inzake de nietigheid van de benoeming van een bijkomende bestuurder in strijd met het ingevoerde quotum.
De sanctie inzake de schorsing van alle financiële en andere voordelen van de leden van de raad van bestuur zal pas in werking treden op 1 januari 2018 respectievelijk 1 juli 2018 wanneer het boekjaar eindigt op 30 juni.
De kleine (8) genoteerde ondernemingen of de ondernemingen waarvan de waarde van de vrij verhandelbare aandelen minder dan 50% bedraagt, krijgen in vergelijking met de andere genoteerde ondernemingen twee jaar meer tijd om aan de verplichtingen van de nieuwe Wet te voldoen.
De bepaling van toepassing op de nieuw toegelaten genoteerde ondernemingen treedt in werking vanaf de eerste dag van het boekjaar dat aanvangt na de bekendmaking van de Wet in het Belgisch Staatsblad. Dit betekent dat nieuw toegelaten genoteerde ondernemingen in het boekjaar 2011, ook vanaf 1 januari 2017, respectievelijk 1 juli 2017, zullen moeten voldoen aan het vereiste minimumaantal bestuurders van het andere geslacht.
De verplichting tot opname in het jaarverslag van de inspanningen van het bestuur t.a.v. het quotum, treedt in werking vanaf de eerste dag van het boekjaar dat aanvangt na de bekendmaking van de Wet in het Belgisch Staatsblad. Dit betekent dat het jaarverslag 2012 over het boekjaar 2011 reeds deze bepaling moet bevatten.
5. Besluit
Los van de discussie of een opgelegd quotum naar economisch model de meest geschikte oplossing is, kan men wel een aantal bedenkingen maken. De herbenoeming van bekwame bestuurders zou immers in het gedrang kunnen komen in bepaalde omstandigheden. Ook kan men zich de vraag stellen wat de juridische gevolgen zijn voor de vennootschap en voor derden bij de nietigheid van een benoeming van een bestuurder (9).
