De nieuwe CAO nr. 102 regelt de rechten van de werknemers bij overdracht van onderneming onder gerechtelijk gezag.
Sinds de Wet Continuïteit Ondernemingen van 31 januari 2009 (WCO) hebben ondernemingen die in financiële moeilijkheden verkeren de mogelijkheid om te reorganiseren, ondermeer door de onderneming, of een deel ervan, onder toezicht van de rechtbank van koophandel, over te dragen aan een overnemer. De rechten van de werknemers bij dergelijke overdracht worden voorlopig nog geregeld door artikel 61 WCO. Deze overdrachten vallen immers niet onder het toepassingsgebied van de gekende CAO nr. 32bis.
Artikel 61 §6 WCO voorziet dat de regeling van artikel 61 kan vervangen worden door een CAO gesloten in de Nationale Arbeidsraad. Aangezien de sociale partners van oordeel waren dat de materie van de rechten van de werknemers bij wijziging van werkgever tot de autonomie van de sociale partners behoort, hebben zij gedurende meer dan twee jaar onderhandeld over dergelijke CAO.
Op 5 oktober 2011 werd de nieuwe CAO nr. 102 betreffende het behoud van de rechten van werknemers bij een overdracht van onderneming onder gerechtelijk gezag ondertekend. Let wel: deze nieuwe regeling treedt pas in werking op het ogenblik dat een aantal door de NAR voorgestelde wetswijzigingen doorgevoerd worden. Voorlopig geldt dus nog steeds artikel 61 WCO.
Een aantal belangrijke principes en wijzigingen uit de CAO nr. 102 verdienen toch al de aandacht.
1.-
Het principe van het behoud van de rechten van de werknemers voortvloeiend uit de individuele en collectieve arbeidsovereenkomsten blijft behouden. De rechten van werknemers gaan in beginsel door de overdracht automatisch over op de overnemer. Niettemin zijn er een aantal uitzonderingen, die vooral ingegeven zijn om de kandidaat-overnemer van de noodlijdende onderneming rechtszekerheid te verschaffen.
2.-
In de eerste plaats zal de overnemer maar gehouden zijn tot de rechten en plichten, schulden en schuldvorderingen van de werknemers waarvan hij vóór de overname schriftelijk in kennis werd gesteld.
3.-
Een tweede belangrijke nuance betreft de mogelijkheid om, mits een aantal procedurele voorwaarden en in overleg met de werknemers of hun vertegenwoordigers, de collectief en individueel bedongen loon- en arbeidsvoorwaarden te wijzigen.
4.-
De kandidaat-overnemer is vervolgens niet verplicht om alle werknemers over te nemen. Hij kan zelf kiezen welke werknemers hij overneemt en welke niet. Bij zijn keuze moet hij zich wel laten leiden door economische, technische of organisatorische motieven en mag hij niet discrimineren.
5.-
De CAO nr. 102 stelt uitdrukkelijk dat de overnemer enkel aangesproken kan worden voor de schulden die bestonden op het ogenblik dat de gerechtelijke reorganisatieprocedure geopend werd door de rechter en voor zover zij hem schriftelijk ter kennis werden gesteld. In alle andere gevallen blijft de schuldenaar (al dan niet in solidum) gehouden tot betaling. In sommige omstandigheden zou het Sluitingsfonds ten voordele van de gedupeerde werknemers kunnen tussenkomen, maar daarvoor lijkt nog een wetswijziging noodzakelijk.
6.-
Een laatste belangrijke vaststelling is dat de CAO nr. 102 niet spreekt over de mogelijkheid tot homologatie van de overeenkomst van voorgenomen overdracht door de arbeidsrechtbank. De homologatie is erop gericht om de overnemer rechtszekerheid te verschaffen omtrent de rechten van de werknemers die hij moet respecteren. De NAR was van oordeel dat deze materie raakt aan de bevoegdheid van de arbeidsrechtbanken en dus niet bij CAO geregeld kan worden. Ook hier zal nog een wetswijziging nodig zijn. De NAR heeft immers wel geadviseerd om de mogelijkheid tot homologatie te behouden, doch met die nuance dat de arbeidsrechtbank de homologatie van de voorgenomen overdracht enkel zou kunnen weigeren in geval van schending van bepaalde vormvereisten of van de openbare orde.
De CAO nr. 102 sluit op een aantal punten nauw aan bij de regeling van artikel 61 WCO, maar bevat anderzijds ook een aantal opmerkelijke nieuwigheden. Het is nu evenwel wachten op de nodige wetswijzigingen vooraleer de CAO nr. 102 in werking kan treden.
