De belastingadministratie voert de laatste jaren een campagne tegen belastingvrije kapitaalverminderingen in private holdings op basis van de nieuwe tekst van de algemene antimisbruikbepaling. Maar steeds meer rechtspraak bevestigt dat dit nieuwe aanvalswapen haar beperkingen kent. Zo kan het enkel worden ingezet tegen holdings opgericht na de inwerkingtreding van deze nieuwe tekst. Kapitaalverminderingen in ‘oude holdings’ blijven op die manier buiten schot…
De private holding & belastingvrije kapitaalverminderingen
Stel, een aandeelhouder-natuurlijke persoon houdt aandelen in één of meerdere vennootschappen aan. Een vaak aangewende techniek bestaat erin deze aandelen via een inbreng in natura te centraliseren in een overkoepelende ‘private holding’. Voortaan houdt de aandeelhouder-natuurlijke persoon uitsluitend aandelen in de private holding aan, en de private holding de ingebrachte aandelenparticipaties.
Naast tal van niet-fiscale voordelen kende deze techniek ook een fiscaal voordeel. Wenst de aandeelhouder-natuurlijke persoon middelen aan zijn vennootschap te onttrekken dan is hierop in principe dividendbelasting verschuldigd. Met de techniek van de private holding kan deze dividendbelasting worden vermeden. Tot voor 1 januari 2017 was het immers mogelijk ten belope van de werkelijke waarde van de ingebrachte aandelen fiscaal gestort kapitaal in de private holding te vormen. En ten belope van dit fiscaal gestort kapitaal is het mogelijk om via een kapitaalvermindering belastingvrij middelen aan de private holding te onttrekken. Bovendien kunnen middelen beschikbaar in de ingebrachte vennootschappen belastingvrij naar de private holding worden opgestroomd.
Doorn in het oog van de administratie
De mogelijkheid om door het tussenschuiven van een private holding middelen belastingvrij aan een vennootschap te onttrekken is al langer een doorn in het oog van de administratie. Dit is inzonderheid het geval indien de administratie vaststelt dat de vennootschap waarvan de aandelen werden ondergebracht in de private holding op dat moment in staat was om een dividend uit te keren aan haar aandeelhouder-natuurlijke persoon.
Met de nieuwe tekst van de algemene antimisbruikbepaling is de administratie van mening een geschikt wapen te hebben gevonden om belastingvrije kapitaalverminderingen alsnog te belasten door ze te herkwalificeren als dividenduitkering. Immers, zo stelt de administratie, is deze herkwalificatie mogelijk indien het tussenschuiven van de holding in wezen is ingegeven door het vermijden van de dividendbelasting.
Geen retroactieve toepassing
In heel wat van de gevallen haalt de administratie echter bakzeil doordat het tussenschuiven van de private holding dateert van voor de inwerkingtreding van de nieuwe tekst van de algemene antimisbruikbepaling. De nieuwe tekst is in werking getreden vanaf aanslagjaar 2013, alsmede op rechtshandelingen of het geheel van rechtshandelingen die zijn gesteld tijdens een belastbaar tijdperk dat afsluit ten vroegste op 6 april 2012 en is verbonden aan het aanslagjaar 2012.
Volgens de administratie en de minister van Financiën volstaat het dat de laatste rechtshandeling, zijnde de kapitaalvermindering, na de inwerkingtreding heeft plaatsgevonden om toepassing te kunnen maken van deze nieuwe tekst.
De meerderheid van de rechtspraak en rechtsleer is het hier echter niet mee eens, en stelt dat de nieuwe tekst slechts toepassing kan vinden indien alle rechtshandelingen die deel uitmaken van de verrichting behept met fiscaal misbruik na de inwerkingtreding zijn gesteld. Dateert het tussenschuiven van de holding van voor de inwerkingtreding dan kan de nieuwe tekst bijgevolg niet worden toegepast. Tot dit besluit wordt gekomen op basis van de letterlijke bewoordingen van de wet en het beginsel van de voorzienbaarheid.
Oude holdings buiten schot
Deze rechtspraak is een streep door de rekening van de belastingadministratie. Het wapen van fiscaal misbruik kan niet worden toegepast op belastingvrije kapitaalverminderingen in zogenaamde ‘oude holdings’, zijnde holdings tussengeschoven voor de inwerkingtreding van de nieuwe tekst.
