Wanneer je foto’s op sociale media post, dan moet je rekening houden met de regels van de GDPR. En dat geldt ook voor grootouders die foto’s van hun kleinkinderen delen op Facebook, zo oordeelde een Nederlandse rechter in een recente kort geding zaak.
Wat is er precies gebeurd?
Een trotse oma postte enkele foto’s van haar drie minderjarige kleinkinderen op haar Facebookpagina en Pinterest-profiel. De moeder wilde echter de privacy van haar kinderen beschermen en vroeg verschillende keren aan de oma om de foto’s van de sociale media platformen te halen. Omdat de oma dit bleef weigeren, stapte de moeder naar de rechtbank.
GDPR is van toepassing…
Een foto waarop een herkenbaar persoon staat, is een persoonsgegeven. Het gebruik ervan valt dan ook onder de GDPR wetgeving. Wel is er een uitzondering wanneer je de foto gebruikt voor zuiver persoonlijke of huishoudelijke doeleinden, zoals het aanleggen van een familiealbum. Valt het posten van foto’s van je kleinkinderen op sociale media dan niet onder deze uitzondering?
De rechter beantwoordde deze vraag negatief en wel om de volgende redenen:
- heel wat Facebook-profielen zijn ingesteld zodat ook onbekenden de foto’s kunnen zien,
- de foto’s zijn mogelijk ook te vinden via zoekmachines als Google, en
- het is niet uitgesloten dat de foto’s ook door anderen opgeslagen en verspreid worden.
Het komt er dus op neer dat je de foto buiten je familie- en vriendenkring verspreidt wanneer je deze op sociale media post. De rechter sluit in zijn beslissing echter niet uit dat het posten van een foto op een puur persoonlijke Facebookpagina wel onder de uitzondering kan vallen. De toepasselijkheid van de uitzondering zal altijd afhangen van de concrete omstandigheden.
… en dus heb je een geldige rechtsgrond nodig
Aangezien GDPR van toepassing is op het posten van foto’s op sociale media, heb je een geldige rechtsgrond nodig om dit te doen. Dat kan toestemming zijn, maar ook andere gronden zoals het gerechtvaardigd belang.
Wanneer toestemming de toepasselijke rechtsgrond is, dan moet je rekening houden met de leeftijd van de afgebeelde persoon. Zo heb je toestemming nodig van de wettelijke vertegenwoordiger(s) wanneer de afgebeelde persoon minderjarig is. In de Nederlandse zaak waren de kleinkinderen allen minderjarig, waardoor de oma dus eerst toestemming had moeten vragen aan de moeder.
In haar verdediging probeerde de oma zich nog te beroepen op haar “emotionele belang” als gerechtvaardigd belang om foto’s op sociale media te mogen plaatsen, maar de rechter aanvaardde dit niet. Hiermee bevestigt de rechter onze vaststelling dat het voor individuen moeilijk is om zich te beroepen op het gerechtvaardigd belang als rechtsgrond.
Wat echter met scholen, jeugdbewegingen, enz.? Moeten zij ook altijd toestemming vragen aan de ouders vooraleer zij foto’s posten op sociale media? Neen. In deze gevallen is het namelijk iets eenvoudiger om een gerechtvaardigd belang aan te tonen. Denk maar aan het informeren van ouders over de activiteiten (zoals schoolfeesten, kampen, …), het aantrekken van nieuwe leerlingen en leden, enz. Je zal telkens een afweging moeten maken tussen jouw belang en de belangen van de afgebeelde persoon. Daarbij geldt dat hoe jonger de persoon is, hoe zwaarder zijn of haar belang op privacy zal wegen in jouw beoordeling. Toont de foto intieme details (zoals kinderen in hun zwemkledij), dan mag je er vrij zeker van zijn dat je je niet kunt beroepen op het gerechtvaardigd belang als rechtsgrond.
Op deze vragen bestaat jammer genoeg geen eenduidig antwoord. Niettemin is het voor organisaties niet noodzakelijk gemakkelijker om een gerechtvaardigd belang aan te tonen. Alles hangt af van de reden waarom je de foto’s publiceert, de gerechtvaardigde verwachtingen van de afgebeelde personen en de transparantie die je daarover op voorhand kunt creëren. Ook de leeftijd van de afgebeelde personen speelt een belangrijke rol: hoe jonger deze personen zijn, hoe zwaarder hun belang op privacy en gerechtvaardigde verwachtingen moeten wegen in jouw beoordeling. Toont de foto intieme details (zoals kinderen in hun zwemkledij), dan mag je er zeker van zijn dat je je niet kunt beroepen op het gerechtvaardigd belang. Ook als je foto’s wilt publiceren voor de promotie van je school of jeugdbeweging, moet je je ervan bewust zijn dat dit niet binnen de gerechtvaardigde verwachtingen van de afgebeelde persoon valt en je dus voorafgaand toestemming moet vragen. Wat met andere doeleinden, zoals het informeren van ouders? Hoewel een gerechtvaardigd belang hier niet uitgesloten is, blijft het moeilijk aan te tonen en moet je goed documenteren waarin jouw gerechtvaardigd belang precies bestaat. Wij raden organisaties dan ook aan om waar mogelijk altijd toestemming te vragen voor het publiceren van foto’s, zeker wanneer op deze foto’s minderjarigen afgebeeld worden.
De belangrijkste take aways
- Zorg dat je een geldige rechtsgrond hebt vooraleer je foto’s van anderen op sociale media post
- In de meeste gevallen zal je toestemming moeten vragen aan de afgebeelde persoon of aan de wettelijke vertegenwoordiger als het gaat om minderjarigen
- Organisaties zoals scholen en jeugdbewegingen hoeven niet altijd toestemming te vragen, maar moeten wél altijd hun belangen afwegen tegen de belangen van de afgebeelde personen.
