Op maandag 18 november 2019 maakte de Autoriteit Consument en Markt (ACM) bekend dat de toezichthouder een bedrijfsinval had gedaan bij een aantal grote handelaren in de agrarische sector. Deze invallen passen binnen een Europese trend waarbij toezichthouders in heel Europa inkoopverenigingen en kartels in de agrarische sector en detailhandel sterk in de gaten houden. In deze blog gaan we in op deze trend.
Europese Commissie
Op 4 november 2019 kondigde de Europese Commissie ("Commissie") aan dat zij een formeel onderzoek instelt naar mogelijke mededingingsbeperkende afspraken tussen de twee Franse retailconcerns Casino en Intermarché. De Commissie heeft in februari 2017 en mei 2019 invallen gedaan na een door haarzelf ingesteld onderzoek naar mogelijke mededingingsbeperkende afspraken tussen deze ketens via een inkoopvereniging. De Europese Commissie gaat nu een uitgebreid onderzoek uitvoeren naar de mogelijke inbreuken.
België
Ook de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) houdt inkoopverenigingen van retailconcerns nauwlettend in de gaten. Op 20 mei 2019 heeft de BMA bij bepaalde bedrijven in de detailhandel invallen gedaan. De BMA verdenkt de bedrijven van "mededingingsverstorende praktijken die verband houden met een inkooporganisatie op het gebied van consumptiegoederen". Volgens de pers hebben deze invallen betrekking op de inkoopvereniging die eind 2018 werd opgericht door Carrefour en Provera (de inkooporganisatie van de Louis Delhaize-groep, niet te verwarren met Ahold Delhaize). Het is nog onduidelijk wanneer er meer bekend wordt over dit onderzoek.
Luxemburg
De Luxemburgse detailhandel is grotendeels afhankelijk van de Belgische distributiekanalen. Het Belgische onderzoek naar de inkoopvereniging van Carrefour en Provera (waartoe ook detailhandelaren met een sterke aanwezigheid in Luxemburg behoren) zal dus ook impact hebben op de Luxemburgse markt.
Bij sommige inkoopverenigingen is de laatste tijd een onderzoek uitgevoerd, en de Luxemburgse Raad voor de Mededinging (Conseil de la concurrence) heeft in juni 2018 diverse Luxemburgse detailhandelaren veroordeeld. Deze detailhandelaren zijn verenigd in een inkoopvereniging (Epicerie de Luxembourg), maar zij gingen verder dan hun inkoopvereniging en maakten bijvoorbeeld ook afspraken over gezamenlijke promotieacties voor de consument.
Nederland
Zoals eerder gezegd, voert de ACM in Nederland onderzoeken uit bij verschillende inkoopverenigingen in de agrarische sector. De ACM deed een inval bij verschillende grote handelaren als onderdeel van haar onderzoek naar vermeende illegale afspraken tussen handelaren over de prijs die aan boeren wordt betaald. De ACM vermoedt dat deze handelaren prijzen hebben vastgesteld, wat de boeren zou kunnen benadelen omdat zij een lagere prijs voor hun producten krijgen.
Nieuwe richtlijn
Ook binnen de Europese context wordt erkend dat boeren en kleine bedrijven in de voedselvoorzieningsketen zich soms in een moeilijk parket bevinden. Om de positie van boeren en mkb'ers in de voedingsketen te verbeteren, heeft de EU daarom onlangs een Richtlijn aangenomen die bepaalde oneerlijke handelspraktijken verbiedt (zie hier voor meer achtergrond). De EU-lidstaten moeten de Richtlijn nu vóór 1 mei 2021 hebben omgezet in nationale wetgeving, die uiterlijk op 1 november 2021 in werking moet zijn getreden. Binnen dit kader moet elke lidstaat een bevoegde autoriteit aanwijzen om de regels te handhaven. Deze autoriteiten krijgen de bevoegdheid om een onderzoek in te stellen en boetes op te leggen aan bedrijven die de regels overtreden.
Conclusie
De invallen en het onderzoek van de ACM sluiten aan bij de Europese trend waarbij verschillende toezichthouders inkoopverenigingen en de samenwerking in de voedingsmiddelensector nauwlettend in de gaten houden. Bedrijven moeten er rekening mee houden dat, hoewel inkoopverenigingen gunstig kunnen zijn voor klanten/consumenten, het niet is toegestaan dat de deelnemers van de inkoopverenigingen hun gedrag afstemmen of dat de verschillende inkooporganisaties hun gedrag onderling afstemmen. Tegelijkertijd zijn de Europese wetgevers zich bewust van de soms moeilijke positie van de leveranciers van inkoopverenigingen, met name in de agrarische sector.
Het wordt interessant om te zien of de Richtlijn en de verschillende onderzoeken de situatie voor de kleine leveranciers van de inkoopverenigingen in de agrarische sector zullen verbeteren.
Aarzel niet om contact met ons op te nemen als u meer informatie wenst over de mededingingsregels in de EU of de Benelux.
