Langdurige arbeidsongeschiktheid : het belang van een re-integratietraject en de mogelijkheid om de arbeidsovereenkomst te beëindigen wegens overmacht
De regering wil langdurig arbeidsongeschikte werknemers begeleiden naar (een snellere) werkhervatting, eventueel in een aangepaste of andere job. Daarom werd een nieuw wettelijk kader uitgewerkt. In deze Headlines gaan we in op het re-integratietraject dat vanaf 1 januari 2017 kan opgestart worden door of voor werknemers die het overeengekomen werk tijdelijk of definitief niet kunnen uitoefenen. We belichten ook het belang ervan voor de mogelijkheid om een arbeidsovereenkomst wegens overmacht te beëindigen.
Wettelijk kader
Door middel van twee koninklijke besluiten, die reeds in het Staatsblad verschenen, en 1 wet, die tegen eind december 2016 verwacht wordt, zal het nieuwe beleid vorm worden gegeven. Voor werkgevers zijn vooral twee zaken van belang:
- een KB van 28 oktober 2016 over de re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers; en
- de wet houdende diverse bepalingen inzake arbeidsrecht in het kader van arbeidsongeschiktheid (op dit ogenblik nog een wetsontwerp).
Nieuwigheid ?
De mogelijkheid om een einde te stellen aan een arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht bestaat reeds. Momenteel kan een arbeidsovereenkomst omwille van overmacht om medische redenen (en zonder opzeggingstermijn of opzeggingsvergoeding) beëindigd worden als vastgesteld wordt dat de werknemer definitief arbeidsongeschikt is om het overeengekomen werk uit te voeren. Dit wordt gestaafd met medische attesten van de behandelende geneesheer en/of de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Hierbij geldt geen minimumtermijn.
Nieuwe bepalingen
De nieuwe reglementering zal de bestaande regels inzake de definitieve arbeidsongeschiktheid evenwel wijzigen aangezien, vanaf de inwerkingtreding van de wet, een arbeidsovereenkomst slechts kan beëindigd worden wegens medische overmacht na een “re-integratietraject”.
Dit re-integratietraject, dat het voorwerp uitmaakt van het koninklijk besluit van 28 oktober 2016, heeft als doelstellingen:
(i) het begeleiden van langdurig arbeidsongeschikte werknemers naar aangepast werk of ander werk (tijdelijk of definitief); en
(ii) het vergemakkelijken en bespoedigen van de werkhervatting van arbeidsongeschikte werknemers.
Het re-integratietraject is echter niet van toepassing bij een werkhervatting na een arbeidsongeval of een beroepsziekte.
Dit re-integratietraject omvat verschillende fasen :
(i) het opstarten, door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, op verzoek van :
1. de werknemer tijdens zijn arbeidsongeschiktheid (of de behandelend geneesheer), vanaf de start van de arbeidsongeschiktheid maar ten vroegste vanaf 1 januari 2017, of
2. de adviserend geneesheer, of
3. de werkgever, ten vroegste vanaf vier maanden na aanvang van de arbeidsongeschiktheid, of vanaf het ogenblik waarop de werknemer hem een attest bezorgt waaruit de definitieve arbeidsongeschiktheid om het overeengekomen werk uit te voeren, blijkt.
Een werkgever kan het re-integratietraject opstarten vanaf 1 januari 2017 voor een arbeidsongeschiktheid die begon na 1 januari 2016. Vanaf 1 januari 2018 zal dit mogelijk zijn voor arbeidsongeschiktheden die begonnen vóór 1 januari 2016.
(ii) de re-integratiebeoordeling (door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer) om na te gaan of de werknemer op termijn het overeengekomen werk opnieuw zal kunnen uitvoeren, desgevallend mits een aanpassing van de werkpost, en om de mogelijkheden voor re-integratie te onderzoeken, op basis van de arbeidscapaciteiten van de werknemer, hetgeen zal leiden tot een beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer (via een formulier voor de re-integratiebeoordeling) ;
(iii) de opmaak van een re-integratieplan wanneer de werknemer geschikt is om aangepast werk of ander werk te verrichten (ongeacht of hij al dan niet in de mogelijkheid is om het overeengekomen werk op termijn te hervatten). De werknemer is vrij om het plan al dan niet te aanvaarden en om beroep in te stellen tegen de re-integratiebeoordeling die werd gemaakt door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.
Het re-integratietraject is voor een definitief arbeidsongeschikte werknemer pas beëindigd in de drie gevallen opgesomd in het KB. Bijgevolg zal pas daarna een arbeidsovereenkomst wegens overmacht beëindigd kunnen worden.
Conclusie
De verschillende stappen in de procedure zijn eerder formalistisch en vereisen telkens een bepaalde termijn. De vereiste om eerst een re-integratietraject te voltooien vooraleer de arbeidsovereenkomst beëindigd kan worden, zal dus allicht tot gevolg hebben dat het minder gemakkelijk wordt om een overeenkomst wegens overmacht te beëindigen.
Een werkgever die reeds met een arbeidsongeschikte werknemer in gesprek is met het oog op de beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens overmacht, doet er bijgevolg goed aan dit af te ronden vóór 31 december 2016.
Andere wijzen van beëindiging van de arbeidsovereenkomst
Het re-integratietraject doet geen afbreuk aan het recht om de arbeidsovereenkomst te beëindigen met inachtneming van een opzeggingstermijn of een opzeggingsvergoeding.
Niettemin dient men bijzondere aandacht te hebben voor de wetgeving inzake non-discriminatie (gezondheidstoestand en handicap) en inzake kennelijk onredelijk ontslag.
