Elektrische Voertuigen (EV’s) in België : Stand van zaken

De laatste tijd is er veel te doen over de evoluties in en rond EV's. De grote lijnen van de te gebruiken technologieën liggen reeds deels vast: het opladen van de EV's kan via een stopcontact gebeuren dat geïnstalleerd is in een garage, carport of zelfs een parkeerplaats in de tuin (trage oplading), in bedrijfsparkings, openbare instanties, openbare parkings (snellere oplading) of langs het wegennetwerk (snellading).

Op dit moment zijn er nog slechts enkele oplaadpunten geïnstalleerd in België (bv. in Zaventem, Mechelen, Antwerpen, Oostende), waar in andere landen en steden reeds specifieke targets voor de installatie van oplaadpunten de volgende jaren, bv. Londen (25.000 oplaadpunten tegen 2015) of Nederland (10.000 oplaadpunten tegen 2012) zijn gesteld.

De verdere ontwikkeling van EV's wordt verwacht omwille van verschillende redenen: EV's behelzen grote voordelen voor het milieu door een lagere uitstoot van broeikasgassen, minder luchtvervuiling en een grotere algemene efficiëntie van het gebruik van primaire brandstof. Geen energie zal worden verbruikt bij stilstand, geluidsvervuiling wordt vermeden, er is een lage consumptiekost, etc. Ook het gebruik van „smart grids‟ beoogt een stabiel elektriciteitssysteem bewerkstelligen, en tariefsignalen kunnen ingevoerd worden om het residentieel opladen tijdens de gunstige momenten te bevorderen. EV's brengen vandaag wel een hogere aankoopprijs met zich mee, gezien de hoge kosten verbonden aan de motor (bv. de verpakking van de batterij ter preventie van oververhitting).

EV's zullen echter enkel op grote schaal geïntegreerd kunnen worden in onze samenleving (i) met voldoende overheidstussenkomst, ondermeer voor een vlotte introductie van EV's in het huidig kader van de elektrische markt en (ii) wanneer verder onderzoek en ontwikkeling gepromoot wordt. Volgens de federale energieregulator CREG is een grootschalige introductie van de elektrische auto in België mogelijk binnen die termijn van tien jaar. De promotie en introductie van EV's zal onvermijdelijk een invloed hebben op huidige elektriciteitsmarkt. Dit wordt hierna besproken.

Invloed op de elektriciteitsmarkt

Verschillende meningen worden geuit inzake de evolutie van de elektriciteitsmarkt door de introductie van EV's:

- Vehicle-To-Grid: Piekvragen op de elektriciteitsmarkt die veroorzaakt worden door grote hoeveelheid EV's die elektriciteit opladen, kunnen een onevenwicht veroorzaken op het net. Om hieraan tegemoet te komen stelt ondermeer CREG het gebruik van een Vehicle-To-Grid-Systeem voor, zijnde een systeem waarbij energie wordt opgeladen en ontladen op het net. Het is immers aannemelijk dat een autobatterij voor een grotere capaciteit wordt opgeladen dan nodig voor de afstand die de auto gemiddeld aflegt per dag, waardoor een deel van de batterij niet gebruikt wordt. Daarom zou een systeem van “arbitrage-energie” kunnen ingevoerd worden, waarbij de reservecapaciteit van de autobatterijen tegen lagere prijzen zou kunnen gekocht worden, en deze tijdelijk opgeslagen energie vervolgens kan worden verkocht tegen hogere prijzen. In principe laat het huidig regelgevend kader zulks toe.

- Verder is Elia van mening gunstige tariefsignalen te bevorderen door de verdere ontwikkeling van de day-ahead en intraday markten voor elektriciteit waarbij het systeem van opladen en ontladen voor EV's op grote schaal een rol kan spelen. Ook kan volgens Elia de uitbreiding van de marktkoppeling met andere landen bijdragen tot een hogere liquiditeit en betere marktsignalen voor het optimaliseren van de laadprogramma's.

- Voorts moet worden genoteerd dat ecologische winst van de elektrische wagen vanzelfsprekend enkel realiteit zal worden wanneer het beleid wordt gekoppeld aan groene stroom. Hier is een grote taak voor de beleidsgever weggelegd (middels een samenwerking van de federale én regionale diensten) om een dergelijke koppeling juridisch te verwezenlijken. Vanuit verschillende organisaties wordt ondermeer het idee ontwikkeld van een monitorsysteem waarbij “slimme EV's” alleen kunnen opladen aan oplaadpunten die hernieuwbare energie leveren.

- Ook dient de vraag te worden gesteld of het uitbaten van oplaadpunten moet gekoppeld worden aan het verkrijgen van een leveringsvergunning bij de gewestelijke regulatoren, met alle gevolgen van dien. Er wordt evenwel verwacht dat dit regelgevend zal worden gemilderd. Zo ijvert bijvoorbeeld de CWaPE, de Waalse energieregulator, in haar beslissing van 13 april 2010 reeds voor een afschaffing van de plicht tot leveringsvergunning voor exploitanten van dergelijke oplaadpunten.

- Het is ten slotte onzeker in hoeverre het voorzien in een noodzakelijk uniform (=toegepast op het gehele Belgische grondgebied) kader inzake oplaadpunten niet interfereert met specifieke regionale materies inzake energie. Inzake tarieven lijkt dit vrij eenduidig, inzake meer concrete toepassingen en gevolgen op het distributienet is dit minder helder. Marktspelers moeten hierop blijven letten.

Promotie van EV en oplaadpunten

Promotie van EV's en oplaadpunten gebeurt zowel door de federale overheid als door regionale overheden.

Voor wat betreft EV’s

Wagens voor privé-gebruik - Voor elektrische personenauto's, waaronder ook stationwagens en minibussen, wordt een belastingsvermindering van 30% verkregen bij de aankoop van een EV, met een maximum van 6 500 EUR voor de jaren 2010 tot 2012. Deze maatregel kan verlengd worden tot na 2012. Voorgaande maatregel is niet te cumuleren met de huidige verlaagde factuur voor wagens met lage CO2-uitstoot.

Bedrijfswagens - Sinds januari 2010 wordt de aftrekbaarheid bepaald op basis van de CO2-uitstoot van het voertuig, waarbij elektrische bedrijfswagens genieten van een verhoogde fiscale aftrek van 120 %. Voor plug-in hybrides kan tot 100% afgetrokken worden.

Andere – Andere federale initiatieven die worden vooropgesteld voor promotie van EV's zijn het toelaten van EV's op de busstroken tijdens de spitsuren, gereduceerde parkeertarieven, informatie over de beschikbare laadstations, subsidies en tolheffing. Ook op regionaal vlak zijn verschillende initiatieven uitgewerkt die (op indirecte wijze) de ontwikkeling van EV's promoten. Zodoende werd reeds geïnvesteerd in onderzoek tot ontwikkeling van smart grids en batterijen met grote autonomie. Zo wordt bijvoorbeeld door Flanders Drive 8 miljoen EUR besteedt aan onderzoek naar groene auto's, wat vooral EV's behelst.

Voor wat betreft oplaadpunten

Ondernemingen – Ook ondernemingen die oplaadpunten wensen te installeren kunnen op dit moment genieten van een verhoogde investeringsaftrek van 15,5%. Bovendien kan er een versnelde afschrijvingstermijn van 2 jaar worden toegepast voor de investeringen in oplaadpunten in de periode 2010-2012, die na evaluatie verlengd kan worden.

Particulieren - Voor het plaatsen van oplaadpunten door particulieren op publiek toegankelijke plaatsen wordt een belastingsvermindering van 40 % van de uitgaven voor de installatie van het oplaadpunt voorzien, met een maximum van 180 EUR. Deze belastingsvermindering kan niet worden gecombineerd met andere fiscale voordelen, zoals de aftrek als beroepskost, de investeringsaftrek, de aftrek voor restauratie van beschermde gebouwen en de belastingsverminderingen voor energiebesparende uitgaven en energievriendelijke woningen, voor vernieuwing van sociale huurwoningen of woningen in probleemwijken of voor investeringen in brand- en inbraakbeveiliging.

Op Europees vlak werd recent door de Commissie reeds een strategie voor de introductie van EV's gepubliceerd, dat bovendien de goedkeuring wegdraagt van de Europese ministers. „Standardisation and interoperability' gelden voor hen als voorwaarde voor de acceptatie van een grootschalige introductie van EVs door de consument.