Nieuwe wet op onafhankelijke financiële planners

1.  Inleiding

Vanaf 1 november 2014 zal de activiteit van een onafhankelijke financiële planner onder het toezicht vallen van de FSMA. De wet van 25 april 2014 (BS 27 mei 2014) regelt niet enkel het statuut en de vereisten ervan, maar tevens ook de gedragsregels bij het verstrekken van raad over financiële planning en het toezicht erop. De sector heeft tot 1 november 2014 de tijd om die nieuw regelgeving na te leven [1] 

2.  Toepassingsgebied

Deze wet is van toepassing op de natuurlijke personen of rechtspersonen waarvan de gewone professionele activiteit erin bestaat op het Belgisch grondgebied, aan niet-professionele cliënten raad over financiële planning te verstrekken of aan te bieden. De wet is niet van toepassing op: (i) de Europese en  nationale centrale banken; (ii) de personen die raad over financiële planning exclusief verstrekken voor rekening van één enkele familie; (iii) de rechtspersonen die raad over financiële planning verstrekken voor rekening van met hen verbonden ondernemingen; en (iv) de personen die in het kader van een andere professionele activiteit raad over financiële planning verstrekken [2]  (bijvoorbeeld boekhouders, notarissen, advocaten).

Met de term "raad over financiële planning" wordt bedoeld: de raad over het optimaliseren, met name van de structuur, de planning in de tijd, de bescherming, de juridisch organisatie of de overdracht, van het vermogen van een cliënt, op grond van de behoeften en de doelstellingen die hij aangeeft. De wet sluit het verstrekken van beleggingsdiensten of het verlenen van enig advies over transacties in individuele financiële producten uit van dit toepassingsgebied [3].

Deze wet regelt onder andere (i) het statuut van de onafhankelijke financiële planner zijnde de vergunningsvoorwaarden, de bedrijfsuitoefeningsvoorwaarden en de onafhankelijkheidsvereiste; (ii) de gedragsregels bij het verstrekken van raad over financiële planning; (iii) het verstrekken van raad over financiële planning door buitenlandse ondernemingen; (iv) de organisatie van het toezicht en administratieve maatregelen; en (v) de administratieve en strafrechtelijke sancties hierop.

2.1.  Vergunningsvoorwaarden [4]

We sommen hierbij de meest belangrijke vergunningsvoorwaarden op, zonder echter exhaustief te zijn:

1. De activiteit moet uitgeoefend worden door een natuurlijk persoon of door een handelsvennootschap;
2. Een financieel plan over drie jaar dient bij de aanvraag gevoegd te worden;
3. Ingeval de aanvraag gebeurt door een vennootschap:

• Moet de identiteit meegedeeld worden van de controlerende aandeelhouder die een gezonde en voorzichtige bedrijfsuitvoering van de vennootschap moeten kunnen waarborgen en tevens elke wijziging hierop moet meegedeeld worden aan de FSMA;
• Moeten de leden van de raad van bestuur en personen belast met de effectieve leiding, natuurlijke personen zijn; en
• Moeten de medewerkers, gemachtigd om de vennootschap te vertegenwoordigen, over de vereiste professionele betrouwbaarheid en passende deskundigheid beschikken en elk voorstel tot aanstelling moet vooraf aan de FSMA meegedeeld worden.

2.2.  Bedrijfsuitoefeningsvoorwaarden [5]

Hierbij worden de belangrijkste bedrijfsuitvoeringsvoorwaarden samengevat, zonder exhaustief te zijn.

1. de financiële planner mag geen beleggingsadvies verstrekken aan zijn cliënten noch mag hij enig advies verstrekken over transacties in individuele financiële producten; en
2. de financiële planner mag eveneens geen cash ontvangen of houden.

2.3.  Onafhankelijkheid [6]

De financiële planner dient ook de onafhankelijkheid te garanderen. Deze regels gelden eveneens voor de bestuurders en effectieve leiders van een financiële planner indien dit een vennootschap is, als ook voor de vennootschappen en personen die verbonden of geassocieerd zijn met een financiële planner, evenals voor zijn medewerkers.

1. De financiële planner mag enkel andere professionele activiteiten uitoefenen indien:

• Er geen belangenconflict is;
• De reputatie niet in het gedrang gebracht wordt; en
• De activiteiten op organisatorisch en boekhoudkundig gebied volledig gescheiden zijn.

1. Er is een verbod om de volgende activiteiten uit te oefenen:

• Het statuut van onafhankelijke financiële planner te combineren met een statuut van gereglementeerde onderneming;
• Het aanbieden om in te schrijven op beleggingsinstrumenten of ze te verkopen;
• Het statuut te combineren met een statuut van betalingsinstelling;
• Goud en edele metalen te verhandelen of deviezen verhandelen; en
• Het statuut te combineren met dat van vastgoedmakelaar.

2.4.  Gedragsregels [7]

Er worden gedragsregels opgelegd die in de lijn liggen van MiFID regels zoals o.a.:

1. zich loyaal, billijk en professioneel in te zetten voor de belangen van de cliënten;
2. Alle informatie die hij aan cliënten verstrekt, dient correct, duidelijk en niet-misleidend te zijn;
3. Alvorens er raad gegeven wordt aan cliënten dient hij bepaalde informatie omtrent zijn identiteit, taak, kostprijs, zijn onafhankelijkheid en enkele verboden met betrekking tot onder meer het in ontvangst nemen van gelden, om mandaten en volmachten te bezitten op rekeningen van cliënten, om beleggingsadvies te verstrekken, te verschaffen;
4. Alvorens er raad gegeven wordt, moet alle vereiste informatie over de persoonlijke situatie van de cliënt, zijnde de financiële, familiale en professionele situatie, als ook de doelstellingen en behoeften inzake financiële planning, schriftelijk ingezameld te worden, ten einde een passend advies te kunnen geven;
5. Er moet met elke cliënt tevens een schriftelijke overeenkomst afgesloten worden;
6. De passend en gepersonaliseerde raad moet betrekking hebben op de optimalisatie van het algehele vermogen van de cliënt;
7. Er moet een duidelijk en volledig schriftelijk verslag over de verstrekte raad aan de cliënt overhandigd worden; en
8. Voor elke cliënt dient een dossier te worden samengesteld.

De opgesomde voorwaarden en regels zijn niet exhaustief. Om te voldoen aan de in de wet vervatte voorwaarden en regels kan u zich laten bijstaan door een advocaat.

[1] Wet van 25 april 2014 inzake het statuut van en het toezicht op de onafhankelijk financiële planners en inzake het verstrekken van raad over financiële planning door gereglementeerde ondernemingen en tot wijzigingen van het Wetboek van vennootschappen en van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten, BS27 mei 2014, 41293. (hierna "Wet Financiële Planning").

[2] Art. 3 Wet Financiële Planning.

[3] Art. 4, 1° Wet Financiële Planning.

[4] Art. 8-14 Wet Financiële Planning.

[5] Art. 15-21 Wet Financiële Planning.

[6] Art. 22-23 Wet Financiële Planning.

[7] Art. 24-33 Wet Fianciële Planning