Europees Parlement keurt Richtlijn inzake schadeclaims bij mededingingsinbreuken goed

Op 17 april 2014 heeft het Europees Parlement een voorstel van Richtlijn goedgekeurd dat voorziet in regels om ervoor te zorgen dat slachtoffers van inbreuken op de mededinging ook effectief een vergoeding kunnen verkrijgen voor de schade die ze hebben geleden.

De Richtlijn is gebaseerd op een voorstel van de Europese Commissie van juni 2013 en heeft tot doel om de vele gebreken en praktische moeilijkheden die momenteel op nationaal niveau bestaan op te heffen. Daarnaast heeft men wel getracht voldoende oog te behouden voor de bescherming van het clementieprogramma. Men beoogt met de Richtlijn over te gaan tot een harmonisering van de verschillende procedureregels door te voorzien in gemeenschappelijke minimumeisen inzake verjaringstermijnen en clementieverzoeken. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan het vergemakkelijken van de bewijsvoering voor de slachtoffers en krijgen deze meer tijd om hun klacht in te dienen.

Zo krijgen nationale rechters de bevoegdheid om ondernemingen ertoe te verplichten alle bewijsmateriaal openbaar te maken indien de benadeelde partij een met redenen omklede motivatie geeft voor een mogelijke schadeclaim. De Richtlijn voorziet wel in een beperking voor gegevens die ter beschikking worden gesteld in het kader van een clementieverzoek. Verder bepaalt de Richtlijn dat wanneer een nationale mededingingsautoriteit of de Commissie beslist dat er sprake is van een inbreuk, dit automatisch geldt als bewijs van een mededingingsinbreuk voor de nationale rechter.

Slachtoffers hebben ten minste één jaar de tijd om een schadeclaim in te leiden vanaf de eindbeslissing en de verjaringstermijn moet minimaal vijf jaar zijn. Deze verjaringstermijn mag pas beginnen lopen van zodra de inbreuk is gestopt en het slachtoffer redelijkerwijze op de hoogte kan zijn van de inbreuk, de schade en van de identiteit van de inbreukmakende onderneming.

De Richtlijn voorziet in een gezamenlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid voor ondernemingen die samen de mededingingsregels hebben verbroken. Iedere onderneming die betrokken is bij een kartel kan dus worden aangesproken voor de volledige schade. De aangesproken onderneming kan dan nadien de betaalde schadevergoeding pro rata terugvorderen van de andere betrokkenen. Opnieuw is wel een uitzondering voorzien voor partijen die om clementie hebben verzocht. Zij zijn enkel gezamenlijk en hoofdelijk aansprakelijk ten opzichte van hun eigen directe en indirecte afnemers.

Daarnaast vinden we eveneens regels met betrekking tot de doorberekening van prijsverhogingen en schadeclaims van afnemers op verschillende niveaus. De inbreukmakende onderneming moet niet de (volledige) schade vergoeden indien zij kan aantonen dat de afnemer een deel van de prijsverhoging heeft doorberekend aan diens eigen klanten. De bewijslast hiervan rust wel op de gedaagden. Dit doorberekeningsverweer kan, naast een verdedigingsmiddel, ook worden aangevoerd als basis voor een schadeclaim zodat ook indirecte afnemers een schadevergoeding kunnen verkrijgen. Daarnaast wordt bepaald dat lidstaten ervoor dienen te zorgen dat de schade niet dubbel wordt meegerekend wanneer afnemers uit meerdere niveaus van de distributieketen schadevergoeding claimen.

Ten slotte wordt consensuele geschillenbeslechting gemakkelijker gemaakt. De verjaringstermijn zal worden geschorst wanneer een minnelijke schikkingsprocedure wordt opgestart en schikkende ondernemingen kunnen in beginsel niet worden aangesproken voor schade veroorzaakt door ondernemingen die buiten de consensuele geschillenbeslechting blijven.

Het gaat dus duidelijk om een compromistekst waarbij getracht wordt een evenwicht te vinden tussen de belangen van de slachtoffers en het belang van de clementieprocedure. De stemming van het Europees Parlement was haar laatste stap in de procedure. Een goedkeuring van de Richtlijn door de Raad zal de legislatieve procedure beëindigen en van zodra de Richtlijn officieel is aangenomen, beschikken de lidstaten over twee jaar om deze te implementeren.