Een herwerkte cover van een Suske en Wiske stripalbum op een kalender van het Vlaams Belang leidde tot een geschil voor de rechter over het begrip ‘parodie’ en de voorwaarden waaraan een parodie moet voldoen. Het hof van beroep heeft daarover nu prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de EU.
Op de Nieuwjaarsreceptie van de Stad Gent in 2011 werd een Vlaams-Belangkalender uitgedeeld, met op de voorzijde een herwerkte versie van de cover van het stripalbum ‘De wilde weldoener’ van Suske en Wiske. Diezelfde tekening werd eveneens gepubliceerd in het Gentse informatieblad van het Vlaams Belang en op de website van het Vlaams Belang.
In die herwerkte tekening wordt Lambik als wilde weldoener vervangen door de Gentse Burgemeester Daniël Termont. De mensen die blij om de weldaad van de wilde weldoener door de straten lopen, zijn vervangen door uitsluitend gesluierde en gekleurde figuren, waardoor de herwerkte tekening een discriminerende boodschap weergeeft.
http://newsletter.cms-db.info/UPLOADS/gallery/anve/wilde%20weldoener.jpg
De erfgenamen van de overleden auteur Willy Vandersteen en de uitgever van Suske en Wiske (‘Vandersteen e.a.’) hebben het Vlaams Belang (meer bepaald de VZW Vrijheidsfonds en de heer Deckmyn, de Gentse fractieleider van het Vlaams Belang en verantwoordelijke uitgever van de litigieuze kalender) vervolgens gedagvaard wegens schending van hun auteursrechten.
Het Vlaams Belang meent dat er geen schending is van de auteursrechten van Vandersteen e.a. aangezien de tekening een parodie zou zijn, wat een uitzondering op de auteursrechten uitmaakt.
Vandersteen e.a. vinden dat zowel hun morele als hun economische auteursrechten geschonden werden. Door het publiceren en het verspreiden van de kalender met een duidelijke verwijzing naar de Suske en Wiske reeks zouden Vandersteen en Suske en Wiske publiekelijk worden geassocieerd met de extreem rechtse ideologie van het Vlaams Belang, wat voor Vandersteen e.a. onaanvaardbaar is. Daarenboven bespot de herwerkte tekening niet Willy Vandersteen of Suske en Wiske, maar de Gentse burgemeester Daniël Termont.
Volgens Vandersteen e.a. moet een parodie aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zo zou een parodie kritisch, origineel en humoristisch moeten zijn. Een parodie zou de bedoeling moeten hebben om het oorspronkelijke werk te bespotten, zijnde de strip(cover) ‘De wilde weldoener’ van Suske en Wiske. Een parodie zou ook geen verwarring mogen zaaien met het oorspronkelijke werk, en zou zo weinig mogelijk elementen mogen overnemen. Volgens Vandersteen e.a. voldoet de tekening van het Vlaams Belang niet aan die voorwaarden en is het dus geen parodie.
Het Vlaams Belang gaat daarmee niet akkoord en vindt dat er wel sprake is van een parodie.
Het hof van beroep oordeelde dat het begrip ‘parodie’ niet in de wet is gedefinieerd of omschreven en dat het Hof van Justitie van de EU tot op heden het begrip ‘parodie’ niet had uitgelegd1.
Om die reden besliste het hof om de volgende prejudiciële vragen te stellen aan het Hof van Justitie:
1. Is het begrip ‘parodie’ een autonoom Unierechtelijk begrip?
2. Indien ja, dient een parodie de volgende voorwaarden te vervullen of aan de volgende kenmerken te voldoen:
- Het vertonen van een eigen oorspronkelijk karakter (originaliteit);
- En wel zodanig dat de parodie redelijkerwijze niet aan de auteur van het oorspronkelijke werk toegeschreven kan worden;
- Erop gericht zijn om aan humor te doen of de spot te drijven, ongeacht of de daarbij eventueel geuite kritiek het oorspronkelijke werk of iets dan wel iemand anders raakt;
- De bron vermelden van het geparodieerde werk.
3. Dient een werk nog andere voorwaarden te vervullen of aan andere kenmerken te voldoen om als een parodie bestempeld te kunnen worden?
Wordt vervolgd…
___________________________________________
1 Brussel 8 april 2013, onuitg., 2011/AR/914 & 2011/AR/915
