Eind 2022 werd een nieuwe reglementering van kracht over de opleiding van werknemers. Het doel is werknemers te helpen hun baan te behouden en/of hun kansen op de arbeidsmarkt te verbeteren door de kwaliteit van hun opleiding te verbeteren.
Binnen de onderneming wordt dit op 2 manieren geïmplementeerd, namelijk door (1) het individuele recht van de werknemer op opleiding en (2) het opleidingsplan.
1. Het individuele recht op opleiding
Alle werknemers in de privésector - zowel commercieel als niet-commercieel - hebben recht op een aantal opleidingsdagen per jaar.
Het aantal van deze opleidingsdagen hangt af van een aantal factoren: de grootte van de onderneming, het bestaan van een sectorale collectieve arbeidsovereenkomst, het tijdstip waarop de werknemer begint te werken en het aantal dagen dat deze in de loop van het jaar voltijds werkt.
Dit aantal zal worden bepaald door een collectieve arbeidsovereenkomst (die ten laatste op 30 september 2023 moet worden ingediend) of door een individuele opleidingsrekening.
In ieder geval zijn bedrijven met:
- minimum 20 werknemers verplicht om elke voltijdse werknemer minstens 4 dagen opleiding toe te kennen in 2023 (in 2024 stijgt het aantal dagen naar 5);
- 10 tot 20 werknemers verplicht om elke voltijdse werknemer één dag opleiding te geven, tenzij anders bepaald in een collectieve arbeidsovereenkomst;
- minder dan 10 werknemers uitgesloten van het toepassingsgebied van de regelgeving. Bijgevolg moet er geen minimale opleidingsdag worden toegekend, tenzij er een uitzondering is vastgelegd in een collectieve arbeidsovereenkomst.
Voor de werknemer zelf is het volgen van een opleiding een recht en geen verplichting.
De werkgever moet de werknemer daarom minstens één keer per jaar schriftelijk informeren over dit recht op opleiding en het aantal beschikbare opleidingsdagen.
Tot slot kan de opleiding intern of extern van het bedrijf zijn en tijdens of buiten de arbeidstijd worden gevolgd. In het laatste geval heeft de werknemer geen recht op extra loon.
2. Het opleidingsplan
2.1 Welke werkgevers, voor welke werknemers, wanneer?
Werkgevers met minimum 20 werknemers zijn verplicht een opleidingsplan op te stellen om ervoor te zorgen dat het recht van de werknemers op opleiding effectief opgevolgd wordt. Werkgevers met minder dan 20 werknemers zijn vrijgesteld van deze verplichting.
Dit opleidingsplan moet - eenmaal per kalenderjaar - worden opgesteld voor het hele bedrijf na overleg met de werknemersvertegenwoordiging.
Het moet gelden voor alle werknemers van het bedrijf, met speciale aandacht voor bepaalde risicogroepen, werknemers ouder dan 50, gehandicapte werknemers, enz. Het opleidingsplan is één jaar geldig.
2.2 Hoe wordt het opleidingsplan opgesteld?
De vorm van het opleidingsplan is van weinig belang. Bovendien is de werkgever vrij in de keuze van de opleidingen die in het plan worden opgenomen.
Een door de Koning verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst kan echter minimumvereisten opleggen aan bepaalde werkgevers. Voor de opleidingsplannen die voor 2024 moeten worden ingediend, hebben de sociale partners tot 30 september 2023 de tijd om zo'n cao af te sluiten.
Het opleidingsplan moet formele en informele opleidingen bevatten en moet ook uitleggen hoe deze opleidingen bijdragen tot de algemene opleidingsinspanning die op sectoraal niveau is vastgesteld. Het moet ook voorzien in opleidingen om het gebrek aan kandidaten voor knelpuntberoepen op te vangen in de sector van de werkgever.
Binnen de wettelijke termijn moet de werkgever het ontwerpplan naar de organen sturen die de werknemers binnen het bedrijf vertegenwoordigen of rechtstreeks naar de werknemers, zodat zij hun advies kunnen uitbrengen.
Na raadpleging en communicatie van het ontwerp kan de inhoud van het opleidingsplan worden opgesteld, in ieder geval uiterlijk op 31 maart van het jaar.
Het opleidingsplan wordt binnen het bedrijf bewaard. Werknemers en hun vertegenwoordigers kunnen het op verzoek inzien.
3. Besluit
Elke werkgever kan ervoor zorgen dat deze verplichting om werknemers op te leiden, een rendabele en duurzame investering wordt. Daartoe is het belangrijk om een goed werkend opleidingsplan op te stellen rekening houdend met de activiteit van de onderneming, de risicogroepen en de knelpuntberoepen in de sector.
Werkgevers met minimum 20 werknemers moeten uiterlijk op 31 maart 2024 een opleidingsplan opstellen.
Leila Mstoian
Youssra Andaloussi
