Op 26 oktober 2023 keurde de Kamer het wetsontwerp houdende diverse arbeidsbepalingen goed.
Dit ontwerp bevat traditioneel verschillende bepalingen die van belang zijn voor arbeidsrecht en HR.
Eén van de belangrijkste nieuwigheden is dat de vertrouwenspersoon verplicht wordt. De figuur van de vertrouwenspersoon is niet nieuw, maar was tot nu toe facultatief. De vertrouwenspersoon wordt namelijk gezien als een sleutelfiguur in de preventie van psychosociale risico’s. Werknemers kunnen in eerste lijn op een laagdrempelige manier aankloppen bij de vertrouwenspersoon om informeel te zoeken naar een oplossing.
Het doel van de verplichting is de aanwezigheid van vertrouwenspersonen in ondernemingen te vergroten opdat meer werknemers toegang zouden hebben tot deze sleutelfiguur. Dit is een maatregel ter uitvoering van het Federaal Actieplan Mentaal Welzijn op het Werk.
Wat dit betekent voor u, vindt u hieronder terug.
Wat?
Oude regels: Facultatieve aanstelling
Nieuwe regels: Verplichte aanstelling van minstens één vertrouwenspersoon
Voor wie?
Oude regels: Werkgevers, zowel uit publieke als private sector. Relatieve verplichting voor werkgevers op vraag van de vakbondsafvaardiging of via rechtstreekse participatie van de werknemers (wanneer er geen vakbondsafvaardiging is).
Nieuwe regels: Werkgevers, zowel uit publieke als private sector die 50 werknemers of meer tewerkstellen. Relatieve verplichting voor werkgevers die minder dan 50 werknemers tewerkstellen: alleen verplicht op vraag van de vakbondsafvaardiging of via rechtstreekse participatie van de werknemers (wanneer er geen vakbondsafvaardiging is).
Hoe?
Oude regels: Akkoord van alle leden van de personeelsvertegenwoordiging van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW); de vakbondsafvaardiging (wanneer er geen CPBW is); de werknemers zelf (wanneer er geen vakbondsafvaardiging is). Bij geen akkoord moet het advies worden gevraagd aan met toezicht belaste ambtenaar, die zal proberen te verzoenen.
Nieuwe regels: Akkoord van alle leden van de personeelsvertegenwoordiging van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW); de vakbondsafvaardiging (wanneer er geen CPBW is); de werknemers zelf (wanneer er geen vakbondsafvaardiging is). Bij geen akkoord moet het advies worden gevraagd aan met toezicht belaste ambtenaar, die zal proberen te verzoenen.
Hoeveel?
Oude regels: Er kunnen meerdere vertrouwenspersonen worden aangesteld.
Nieuwe regels: Er kunnen meerdere vertrouwenspersonen worden aangesteld, maar minstens één verplicht.
Wie?
Oude regels: Deel van het personeel van de werkgever, wanneer:
- de werkgever meer dan 20 werknemers tewerkstelt; en
- slechts beroep doet op een preventieadviseur van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPBW).
Nieuwe regels: Deel van het personeel van de werkgever, wanneer:
- de werkgever 50 werknemers of meer tewerkstelt; of
- de werkgever 20 werknemers of meer tewerkstelt en beroep doet op een preventieadviseur van EDPBW.
Opleiding?
Oude regels: Het is niet noodzakelijk dat een vertrouwenspersoon op het moment van aanstelling de vereiste opleiding heeft genoten. Daarvoor heeft de vertrouwenspersoon 2 jaar de tijd vanaf de aanstelling.
Nieuwe regels: Het is niet noodzakelijk dat een vertrouwenspersoon op het moment van aanstelling de vereiste opleiding heeft genoten. Daarvoor heeft de vertrouwenspersoon 2 jaar de tijd vanaf de aanstelling.
Onverenigbaarheden?
Oude regels:
- Preventieadviseur-arbeidsarts
- Werkgevers- of personeelsafgevaardigde in de Ondernemingsraad of het CPBW of deel uitmaken van de vakbondsafvaardiging
- Leidinggevend personeelslid
Nieuwe regels:
- Preventieadviseur-arbeidsarts
- Werkgevers- of personeelsafgevaardigde in de Ondernemingsraad of het CPBW of deel uitmaken van de vakbondsafvaardiging
- Leidinggevend personeelslid
Cumul?
Oude regels:
- Preventieadviseur psychosociale aspecten
- Preventieadviseur van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPBW), tenzij
- de werkgever zelf preventieadviseur is;
- de preventieadviseur zelf niet akkoord is;
- alle leden van de vakbondsafvaardiging of alle werknemers (wanneer er geen vakbondsafvaardiging is) niet akkoord gaan
Nieuwe regels:
- Preventieadviseur psychosociale aspecten
- Preventieadviseur van de IDPBW, tenzij
- de werkgever zelf preventieadviseur is;
- de preventieadviseur zelf niet akkoord is.
Ontslagbescherming?
Oude regels: Geen specifieke ontslagbescherming
Nieuwe regels: Geen specifieke ontslagbescherming
Sancties?
Oude regels:
Niveau 2 Sociaal Strafwetboek:
- strafrechtelijke geldboete van 400 EUR tot 4000 EUR; of
- administratieve geldboete van 200 EUR tot 2000 EUR
Nieuwe regels:
Niveau 2 Sociaal Strafwetboek:
- strafrechtelijke geldboete van 400 EUR tot 4000 EUR; of
- administratieve geldboete van 200 EUR tot 2000 EUR
De wijzigingen treden in werking de eerste dag van de maand volgende op de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad.
TO DO: Werkgevers die 50 werknemers of meer tewerkstellen moeten:
- minstens één vertrouwenspersoon aanstellen die deel uitmaakt van het personeel; en
- welzijnsbeleid aanpassen door de figuur van de vertrouwenspersoon te incorporeren in de procedures met betrekking tot interne psychosociale interventies in het kader van welzijn op het werk
Kato Aerts
Celien De Wever
