In België zijn verschillende regels en formaliteiten van toepassing op de tenuitvoerlegging en erkenning van buitenlandse vonnissen, afhankelijk van de staat waar het buitenlandse vonnis werd uitgesproken (de staat van herkomst).
Zeker na de Brexit, is dit een belangrijk punt van aandacht.
In dit artikel behandelen we de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen in burgerlijke en handelszaken.
1. Overzicht
Het belangrijkste verschil tussen de tenuitvoerlegging van EU-vonnissen en niet-EU-vonnissen is dat eerstgenoemde vonnissen van rechtswege uitvoerbaar zijn.
Op vonnissen van rechtbanken van lidstaten van de Europese Unie is de Brussel I bis-verordening van toepassing.
Niet-EU-vonnissen kunnen daarentegen pas ten uitvoer worden gelegd nadat een rechterlijke beslissing is verkregen die de buitenlandse beslissing (of exequatur) erkent.
De procedure voor het verkrijgen van een exequatur is gebaseerd op een eenzijdig verzoek dat wordt ingediend bij de rechtbank van eerste aanleg.
Tegen de rechterlijke beslissing tot verlening van het exequatur kan binnen één maand beroep worden ingesteld.
Op vonnissen die zijn uitgesproken in niet-EU-landen zijn internationale verdragen, bilaterale verdragen of het Belgisch Wetboek betreffende internationaal privaatrecht van toepassing. Na de Brexit werd het bilaterale Verdrag van 1934 betreffende de wederzijdse tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen tussen België en het Verenigd Koninkrijk opnieuw relevant.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de toepasselijke regelgeving, verdragen of wetboeken voor de tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen in België.
- Wettelijke basis voor de uitvoering: Brussel | bis Verordening
- Landen waarop dit van toepassing is: EU-lidstaten
- Gerechtelijke procedures nodig voor de uitvoering: Geen. De vonnissen zijn uitvoerbaar bij wet.
- Wettelijke basis voor de uitvoering: Lugano II Verdrag
- Landen waarop dit van toepassing is: EU / Ijsland – Noorwegen – Zwitserland
- Gerechtelijke procedures nodig voor de uitvoering: Beslissingen worden automatisch erkend, maar voor de tenuitvoerlegging is een exequatur nodig.
- Wettelijke basis voor de uitvoering: Haags Verdrag i.v.m. bedingen van forumkeuze
- Landen waarop dit van toepassing is: EU / Mexico – Montenegro – Singapore – UK
- Gerechtelijke procedures nodig voor de uitvoering: Beslissingen worden automatisch erkend, maar voor de tenuitvoerlegging is een exequatur nodig.
- Specifieke elementen: Beperkt tot vonnissen op basis van een forumkeuzeovereenkomst.
- Wettelijke basis voor de uitvoering: Verdrag betreffende de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse beslissingen in burgerlijke en handelszaken
- Landen waarop dit van toepassing is: EU / Ukraine
- Gerechtelijke procedures nodig voor de uitvoering: Beslissingen worden automatisch erkend, maar voor de tenuitvoerlegging is een exequatur nodig.
- Specifieke elementen: Treedt in werking op 1 september 2023.
- Wettelijke basis voor de uitvoering: Het bilateraal verdrag van 1934 betreffende de wederzijdse tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen tussen België en het Verenigd Koninkrijk
- Landen waarop dit van toepassing is: België / UK
- Gerechtelijke procedures nodig voor de uitvoering: Beslissingen worden automatisch erkend, maar voor de tenuitvoerlegging is een exequatur nodig.
- Specifieke elementen: Na de Brexit is dit bilaterale verdrag weer van kracht.
- Wettelijke basis voor de uitvoering: Wetboek van Internationaal Privaatrecht
- Landen waarop dit van toepassing is: België / de rest van de wereld
- Gerechtelijke procedures nodig voor de uitvoering: Beslissingen worden automatisch erkend, maar voor de tenuitvoerlegging is een exequatur nodig.
- Specifieke elementen: Buitenlandse vonnissen kunnen niet worden getoetst op hun merites.
De rechtbank kan de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse beslissingen weigeren op een beperkt aantal gronden.
Deze hangen af van de toepasselijke wettelijke bepaling, maar hebben meestal te maken met de openbare orde, de rechten van verdediging, het feit dat het vonnis onverenigbaar is met een ander vonnis of een lopende procedure en, onder het Wetboek van internationaal privaatrecht, de ontduiking van het toepasselijke recht of de (exclusieve) rechterlijke bevoegdheid.
2. Welke rechtbank is bevoegd?
EU-vonnissen: Niet van toepassing.
Niet-EU-vonnissen: exequaturverzoeken moeten worden ingediend bij de rechtbank van eerste aanleg van de woonplaats van de partij tegen wie de tenuitvoerlegging wordt gevraagd, of van de plaats van tenuitvoerlegging.
3. Formele vereisten
EU-vonnissen kunnen in België ten uitvoer worden gelegd door eenvoudigweg een gewaarmerkte uitgifte van het EU-vonnis te verstrekken, vergezeld van:
- een certificaat van de rechtbank van de staat van herkomst waarin wordt bevestigd dat de beslissing genomen is in het kader van een burgerlijke of handelszaak (zie Bijlage I bij de Verordening Brussel I Bis);
- een officiële vertaling van de originele beslissing en het certificaat indien deze in een andere taal zijn opgesteld dan één van de drie officiële talen in België (d.w.z. Frans, Duits en Nederlands).
Niet-EU-vonnissen vereisen een officiële erkenning, het zogenaamde exequatur.
In het algemeen, en afhankelijk van de specifieke vereisten onder het relevante toepasselijke verdrag, moeten de volgende documenten worden voorgelegd aan de Belgische rechtbank:
- een voor eensluidend gewaarmerkte uitgifte van het vonnis die voldoet aan de voorwaarden nodig voor haar echtheid volgens het recht van de staat waar zij is gegeven;
- ingeval van een verstekvonnis, het bewijs dat de verweerder correct werd opgeroepen (correcte dagvaarding met bewijs van woonplaats/aflevering/identificatie enz. ...)
- elk stuk op grond waarvan kan worden vastgesteld dat het vonnis uitvoerbaar is en correct betekend of ter kennis gebracht is.
4. Tijdschema en duur van de procedure
EU-arresten: niet van toepassing.
Niet-EU-vonnissen: Het duurt één tot twee weken om een exequatur te bekomen.
