Advocaat.be vindt het niet kunnen dat een burgemeester een uitbatingsvergunning kan weigeren of intrekken, dan wel een publieke inrichting kan sluiten omdat er een risico bestaat dat de uitbater criminele feiten pleegt.
Voor de duidelijkheid: Advocaat.be is uiteraard niet tegen bestuurlijke handhaving. Het is goed dat een burgemeester een uitbatingsvergunning kan weigeren aan een nagelstudio als hij over concrete informatie beschikt waaruit blijkt dat de personeelsleden er economisch zouden worden uitgebuit en er dus sprake kan zijn van mensenhandel.
Neem nu bij wijze van voorbeeld een jongeman die op zijn 19de ooit veroordeeld werd voor het dealen van drugs en 10 jaar later in het Limburgse Beringen een sportwinkel wil uitbaten. De burgemeester beveelt een integriteitsonderzoek en besluit dat er een risico bestaat dat de man opnieuw criminele feiten zou plegen. Het college van burgemeester en schepenen weigert hem vervolgens een uitbatingsvergunning. Die beslissing komt in het register van de Directie Integriteitsbeoordeling voor Openbare Besturen (DIOB) terecht waar alle beslissingen van burgemeesters 5 jaar lang bewaard worden. Als diezelfde man een jaar later een sportwinkel in Brugge wil openen, zou de burgemeester van Brugge dat kunnen weigeren op basis van onder meer die eerdere weigering in Beringen.
“Ondernemers een vergunning weigeren omdat er een risico bestaat dat ze criminele feiten plegen ontneemt mensen een reële kans om met een schone lei te beginnen.” zegt Sofie Demeyer, woordvoerder van Advocaat.be. “Het register van DIOB wordt een soort strafregister voor potentiële misdrijven. Wie met een negatieve beslissing in het register terechtkomt wordt gebrandmerkt en krijgt het erg moeilijk om een economische activiteit te beginnen.”
Nog straffer is dat de DIOB toegang kan krijgen tot informatie uit een lopend strafrechtelijk onderzoek en die informatie kan gebruiken om een gemeentebestuur te adviseren om een zaak te sluiten of een uitbatingsvergunning te weigeren. Neem opnieuw het voorbeeld van de jongeman van 19. Stel dat hij alleen nog maar verdacht wordt van het dealen van drugs. Ook dan kan de burgemeester hem een uitbatingsvergunning voor zijn sportwinkel weigeren.
“Het college van burgemeester en schepenen neemt in dat geval een beslissing op basis van criminele feiten die nog niet beoordeeld werden door een rechter,” zegt Erik Schellingen, bestuur rechtstaat bij Advocaat.be. “Bestuursrecht neemt de plaats in van strafrecht maar biedt niet dezelfde waarborgen als het strafrecht zoals onder meer het recht op verdediging. Dat de betrokkene zich voor het college kan laten bijstaan door een advocaat biedt geen soelaas: dat college, zelfs met de beste bedoelingen, is geen onafhankelijke rechter. Dat vormt een wezenlijk gevaar voor de rechtstaat.”
