Ja, “Red Bull geeft je dan toch Flügels”. De producent van de wereldberoemde energiedrank haalt slag thuis in lang aanslepend merkenconflict.
Recente rechtspraak van het Europese Gerecht leek de juridische bescherming voor merkhouders van dranken behoorlijk te hebben beknopt, maar Red Bull had haar antwoord klaar. De aanslepende juridische strijd tussen Red Bull en Flügel werd op 15 mei onverwachts in het voordeel van de rode stier beslecht. De zaak biedt een goede illustratie van de verschillende gronden waarop de nietigheid van een concurrerend merk kan worden gevorderd.
Red Bull geldt in de marketingwereld als hét voorbeeld bij uitstek van hoe zich als onderneming succesvol te positioneren. Het slim in de markt zetten van haar merk is daarin cruciaal en de drankgigant zet dan ook sterk in op de handhaving van zowel de merknaam en het logo, als haar wereldberoemde slogan. Over die slogan (“Red Bull geeft je vleugels”), en meerbepaald de Duitse variant ervan “Red Bull verleiht flügel”, ligt ze al jaren in conflict met Asolo, producent van het alcoholische après-ski drankje Flügel. Daarin leek Red Bull na uitspraak van het Europese Gerecht in oktober 2018 in het stof te hebben gebeten, tot ze afgelopen maand plots toch als (voorlopige) winnaar over de meet kwam.
Verwarringsgevaar
De juridische strijd tussen de door Red Bull geregistreerde slogan en de merknaam Flügel werd aangevat in 2011, wanneer die eerste een vordering tot nietigverklaring instelde tegen de nieuwere merkregistratie van Flügel. De naam “Flügel” stond nochtans sinds 1997 als Europees merk geregistreerd. Bij de inschrijving van een merk wordt door het merkenbureau echter enkel onderzoek gedaan naar de absolute weigeringsgronden. Deze hebben betrekking hebben op de vereisten van onderscheidend vermogen en toelaatbaarheid. Hoe een nieuw te registreren merk zich verhoudt ten aanzien van een reeds bestaand merk wordt bij inschrijving niet ambtshalve gecontroleerd. De verantwoordelijkheid om de bescherming van een reeds bestaand merk te handhaven ligt met andere woorden bij de merkhouder zelf. De oudere merkhouder kan tegen een conflicterend merk optreden door het instellen van bijvoorbeeld een nietigheidsvordering, op basis van de relatieve weigeringsgronden. Een dergelijke vordering werd in 2011 door Red Bull ingesteld, waarbij zij stelde dat gebruik van de merknaam “Flügel” een merkinbreuk uitmaakt op haar Duitse slogan. Die slogan werd namelijk reeds in 1995 geregistreerd als merk.
De beroepsinstantie van het Europese merkenbureau (EUIPO) gaf Red Bull in eerste instantie gelijk, door te stellen dat zij inderdaad over een oudere merknaam beschikt en er een duidelijke connectie is met het conflicterende merk Flügel. Er zou verwarringsgevaar kunnen bestaan tussen beide merken bij de consument. Merken zijn immers bedoeld om de herkomst van producten en diensten aan te duiden. Als een gemiddelde consument mogelijks verward wordt, komt een fundamentele functie van het merk in gevaar. Bij de beoordeling van verwarringsgevaar wordt niet enkel gekeken naar de gelijkenis tussen de merken zelf, maar ook naar de producten of diensten waarvoor zij geregistreerd zijn. Het EUIPO beoordeelde de producten waarvoor beide merknamen werden geregistreerd gelijkaardig en verklaarde de merkinschrijving van Flügel nietig.
Flügel ging tegen die beslissing in beroep bij het Europese Gerecht en haalde in oktober 2018 haar slag thuis. In een spraakmakend arrest oordeelde het Gerecht dat er geen sprake kon zijn van verwarringsgevaar omdat alcoholische dranken (Flügel) en energiedranken (Red Bull) geen soortgelijke waren zijn.
Aanhaking
Geen verwarringsgevaar dus en Flügel kan verder bestaan. De zaak werd opnieuw verwezen naar de beroepsinstantie van het EUIPO, waar Red Bull het geweer slim van schouder wisselt. Ze beroept zich niet langer op het mogelijke verwarringsgevaar maar stelt ditmaal dat door gebruik te maken van de merknaam Flügel een onrechtmatig voordeel wordt getrokken uit de reputatie van het Red Bull-merk. Aan de hand van marktonderzoeken weet Red Bull aan te tonen dat een groot deel van het relevante doelpubliek haar merknaam kent en bovendien ook de slogan door vrijwel iedereen met het bedrijf wordt geassocieerd. De omvang van haar reputatie draagt eraan bij dat de consument, ondanks het feit dat beide merken geen soortgelijke producten verkopen, toch sneller een connectie ziet tussen Red Bull en Flügel.
Marktonderzoek dat door Red Bull werd voorgelegd suggereert dat die associatie met Flügel wel degelijk invloed heeft op het koopgedrag van de consument. Het Europees merkenbureau sluit zich daarbij aan en oordeelt op 15 mei 2019 dat Asolo geen geldige reden aantoont waarom zij de merknaam zou kunnen blijven gebruiken. Er wordt geoordeeld dat Asolo een merkinbreuk begaat door te profiteren van de reputatie die Red Bull heeft opgebouwd. De merknaam Flügel wordt bijgevolg nietig verklaard wat betreft haar inschrijving voor alcoholische producten.
Conclusie in dit merkenconflict
De saga toont aan dat verwarringsgevaar op Europees vlak vrij streng wordt beoordeeld: de conflicterende merken moeten niet enkel gelijkenis vertonen in naam maar moeten ook geregistreerd staan voor zeer gelijkaardige producten of diensten. Er zijn echter meerdere gronden waarop een nietigheidsvordering door een oudere merkhouder kan worden ingesteld. Merken met een grote publieke bekendheid kunnen bijvoorbeeld aanhaking bij hun reputatie uitspelen en zo alsnog de bescherming van hun merk handhaven.
Jef De Foer
jef@siriuslegal.be
